Cựu trưởng phòng thanh tra lĩnh án sau thời gian chữa bệnh tâm thần

Theo cáo trạng, cuối năm 1995, Nguyễn Văn Đông (SN 1956, trú TP. Vũng Tàu) thuê lại khu lán trại tại số 261 Lê Hồng Phong (nay là đường Thi Sách, phường 8, TP. Vũng Tàu) của ông Nguyễn Công Uẩn và Lê Ngọc Long với giá 150 ngàn đồng/tháng rồi đưa gia đình về ở.

Đến ngày 30/9/1999, ông Đông được ông Uẩn viết giấy tay bán lại lán trại này với giá 1,2 triệu đồng. Quá trình sử dụng, ông Đông lấn chiếm diện tích đất chung quanh để trồng cây và xây nhà, trong đó có căn nhà xây dựng trái phép trên diện tích 248m² là đất của nhà nước.

Năm 2005, nhà nước thu hồi diện tích đất 248m² ở số 261 Lê Hồng Phong để xây dựng công trình. Đồng thời bồi thường vật kiến trúc, hoa màu trên đất và hỗ trợ di dời cho gia đình ông Đông với số tiền hơn 46 triệu đồng. Sau khi nhận tiền bồi thường, ông Đông không di dời mà viết đơn xin được cấp, mua đất tái định cư và tiếp tục sử dụng trái phép diện tích đất trên.

Đến năm 2009, nhà nước tiếp tục thu hồi diện tích hơn 550m² để triển khai xây dựng công trình Khu biệt thự Đồi Ngọc Tước nhưng không đền bù giá trị quyền sử dụng đất (QSDĐ) vì xác định đây là đất nhà nước bị ông Đông lấn chiếm. Ông Đông đã khiếu nại yêu cầu bồi thường quyền sử dụng đất của diện tích hơn 550m² và diện tích 248m² (số 261 Lê Hồng Phong), đồng thời đòi cấp đất tái định cư.

Cáo trạng xác định, trong quá trình khiếu nại, ông Đông đã dùng các thủ đoạn gian dối, tạo dựng rồi cung cấp tài liệu, giấy tờ có nội dung sai sự thật về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, thời gian cư trú nhằm chứng minh gia đình đã sử dụng diện tích đất tại số 261 Lê Hồng Phong từ trước năm 1993 để được nhà nước bồi thường quyền sử dụng đất khi thu hồi và cấp đất tái định cư.

Khi được giao xác minh, tham mưu giải quyết khiếu nại lần đầu của ông Đông, thanh tra viên Đinh Thị Tính và ông Trần Văn Hà (Chánh thanh tra TP. Vũng Tàu) chỉ dựa trên căn cứ là xác nhận của UBND phường 8 về thời điểm cư trú và quá trình sử dụng đất của ông Đông để tham mưu UBND TP. Vũng Tàu ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu số 768/QĐ-UBND ngày 12/3/2010. Trong đó chấp nhận khiếu nại và công nhận quyền sử dụng đất đối với diện tích 248m² của ông Đông để đền bù giá trị QSDĐ và cấp đất tái định cư. Không chấp nhận khiếu nại đối với việc yêu cầu đền bù khi thu hồi diện tích hơn 550m².

Tuy nhiên, Ban bồi thường giải phóng mặt bằng TP. Vũng Tàu đã có văn bản đề nghị xem xét lại nội dung công nhận QSDĐ đối với diện tích 248m² của ông Đông nên việc thi hành quyết định số 768 tạm ngưng.

Khi được giao xác minh, thẩm tra khiếu nại lần 2 của Đông về đề nghị công nhận và bồi thường giá trị QSDĐ khi thu hồi đất đối với cả 2 diện tích 248m² và 550m², bị cáo Hiệu (Trưởng đoàn thanh tra) và Nguyễn Lê Khánh Duy (SN 1979, chuyên viên) đã không thực hiện việc: yêu cầu UBND TP. Vũng Tàu cung cấp hồ sơ giải quyết khiếu nại lần đầu; yêu cầu cung cấp thông tin tài liệu và những bằng chứng liên quan đến nội dung khiếu nại theo quy định. Khi báo cáo kết quả xác minh, đoàn thanh tra chỉ dựa trên các chứng cứ là tài liệu thông tin do ông Đông cung cấp kèm theo đơn khiếu nại lần 2 mà không biết Chủ tịch UBND TP.Vũng Tàu đã có văn bản chỉ đạo tạm ngừng thực hiện quyết định số 768.

Dựa trên tham mưu của bị cáo Hiệu và Duy, Chánh Thanh tra tỉnh ký báo cáo kết quả xác minh giải quyết khiếu nại lần 2 và tham mưu cho UBND tỉnh giải quyết khiếu nại của ông Đông. Từ quyết định của UBND tỉnh, UBND TP. Vũng Tàu chi trả tiền đền bù, bố trí đất tái định cư trái pháp luật, dẫn đến việc ông Đông chiếm đoạt hơn 3,4 tỉ đồng của ngân sách nhà nước.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 19/1/2022, bị cáo Hiệu đề nghị được giám định sức khỏe tâm thần. Tháng 5/2022, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa kết luận giám định tại thời điểm gây án Hiệu “hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi”. Sau đó, Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ban hành quyết định áp dụng biện pháp chữa bệnh bắt buộc đối với ông Hiệu. Tháng 6/2022, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh có quyết định tách hành vi “thiếu tinh thần trách nhiệm” của Hiệu thành một vụ án khác để xử lý.

Tháng 10/2022, Tòa án nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mở phiên xét xử đã tuyên phạt Nguyễn Văn Đông 12 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và ông Nguyễn Lê Khánh Duy 1 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Đến ngày 16/1, Tòa án nhân dân Cấp cao tại TP. Hồ Chí Minh xét xử theo trình tự phúc thẩm theo kháng cáo của các bị cáo và tuyên bác kháng cáo của Đông, y án sơ thẩm về hình phạt có tù có thời hạn; Chấp nhận kháng cáo của ông Duy chuyển từ 1 năm tù giam sang 1 năm tù nhưng cho hưởng án treo.