Thu tiền "khủng" từ bán vàng sau hỏa táng người đã khuất

Khảo sát của Nikkei chỉ ra rằng hàng chục thành phố tại Nhật Bản đang tiến hành bán kim loại quý thu được từ tro cốt sau hỏa táng, khi ngày càng có nhiều ý kiến kêu gọi cần quy định rõ ràng cho hoạt động này.

Hằng năm, hơn 1,5 triệu người tại Nhật Bản qua đời, và hầu hết đều được hỏa táng. Mặc dù luật pháp quy định về việc giữ lại các mảnh xương cốt lớn, thường theo yêu cầu của gia đình, nhưng cách xử lý phần tro cốt còn lại và ai có quyền sở hữu chúng vẫn là một "vùng xám" pháp lý.

Tro cốt hỏa táng có thể chứa các kim loại quý như vàng và palladium từ chất trám răng, hay titan từ cấy ghép xương. Một số thành phố đã bán những kim loại này để bù đắp chi phí cho các dịch vụ hỏa táng công cộng.

Theo khảo sát vào tháng 7 của Nikkei, trong số 88 thành phố lớn, có 42 thành phố (chiếm 48%) đã bán kim loại quý thu được từ tro cốt. Hơn 70% trong số đó bắt đầu bán từ năm 2010 tới nay.

Tổng số tiền thu được trong vòng 5 năm tính đến năm 2023 là 6,49 tỷ yên (tương đương khoảng 45 triệu USD). Số tiền thu được trong năm 2023 cao gấp 3,4 lần so với năm 2019, do số lượng người tử vong tăng và giá kim loại leo thang.

Ngoài các thành phố này, còn có 2 thành phố khác dự định bắt đầu bán kim loại quý từ tro cốt, và 16 thành phố khác đang cân nhắc việc này.

Thành phố Kyoto đã thu về 303 triệu yên trong năm 2023, đứng đầu trong danh sách các thành phố được khảo sát. Tiếp theo là Yokohama với 233 triệu yên và Nagoya với 225 triệu yên.

Kyoto bắt đầu bán kim loại quý lấy từ tro cốt sau hỏa táng từ năm 2022. Theo đại diện của Phòng y tế và phúc lợi thành phố, "Chúng tôi quyết định sử dụng số tiền thu được từ việc bán kim loại quý từ tro cốt để cải thiện điều kiện tại các lò hỏa táng, bao gồm cả việc nâng cấp cơ sở vật chất."

Yokohama, thành phố chi khoảng 2,2 tỷ yên mỗi năm cho dịch vụ hỏa táng, sử dụng tiền thu được để bù đắp chi phí này.

Trong số các thành phố bán kim loại từ tro cốt, 45% cho biết họ đã thông báo cho người dân. Số còn lại chưa thông báo hoặc không chắc chắn về việc này.

Ngoài ra, có 46 thành phố không tiến hành bán tro cốt. Thay vào đó, tro được chôn tại các khu đất công cộng, xử lý bởi các đơn vị thầu ngoài, hoặc di dời theo những phương thức khác. Thành phố Sagamihara, gần Tokyo, chi khoảng 44.000 yên mỗi năm cho việc di dời tro cốt theo hợp đồng. Một đại diện thành phố chia sẻ: "Chúng tôi coi đây là cách tôn trọng người đã khuất".

Khoảng 97% các lò hỏa táng tại Nhật Bản do nhà nước quản lý. Tokyo là ngoại lệ, với 7 trong số 9 cơ sở hỏa táng tại 23 quận của thành phố do tư nhân điều hành. Công ty Tokyohakuzen, quản lý khoảng 70.000 ca hỏa táng mỗi năm tại 6 cơ sở, hiện chưa tiết lộ cách xử lý tro cốt.

Tro cốt hỏa táng còn chứa các chất độc hại như dioxin và crom hóa trị sáu, nhưng các kim loại quý trong đó lại đặt ra vấn đề khó xử cho các thành phố.

Khoảng 30% người tham gia khảo sát vào tháng 7 cho rằng chính quyền trung ương cần ban hành quy định rõ ràng cho vấn đề này. Thành phố Sapporo, nơi không bán kim loại từ tro cốt, cho biết: "Cách các địa phương xử lý khác nhau có thể gây ra bất đồng với người dân".

Hơn 10% người khảo sát cảm thấy không thấy cần thiết có quy định cụ thể. Thành phố Saitama chia sẻ: "Mỗi khu vực có văn hóa riêng về hỏa táng".

Trong năm tài chính 2023, đã có 655.000 ca hỏa táng tại 88 thành phố, tăng hơn 10% so với 5 năm trước. Theo Viện Nghiên cứu Dân số và Phúc lợi Xã hội Quốc gia, số ca tử vong tại Nhật Bản dự kiến sẽ đạt đỉnh vào năm 2040, với khoảng 1,67 triệu người, dự báo những vấn đề liên quan đến việc xử lý tro cốt sẽ ngày càng gia tăng.

Bà Takako Tamagawa, Phó Giáo sư Khoa Khoa học Xã hội Đương đại tại Đại học Nagoya Gakuin, cho biết: "Vì chưa có quy định pháp lý rõ ràng nên không thể xác định ai được hưởng phần tài sản còn lại trong tro cốt. Các thành phố nếu chọn bán kim loại từ tro cốt, cần minh bạch về số tiền thu được và mục đích sử dụng để dân chúng có thể hiểu rõ. Chính quyền trung ương cũng cần có các quy định rõ ràng, bao gồm cả việc xử lý tro cốt tại các lò hỏa táng tư nhân".