Tuyên Quang: Cần kiểm tra việc khai thác cát sỏi gây sạt lở bên dòng sông Lô

Theo tìm hiểu, ngày 9/6/2023, UBND tỉnh Tuyên Quang ban hành văn bản số 2488/UBND-KT về việc tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông.

Tại văn bản này nêu rõ: Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan tại mục kính gửi theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn tiếp tục thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về khoáng sản, Chỉ thị số 38/CT-TTg ngày 29/9/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với các hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng và xuất khẩu khoáng sản và Nghị định số 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ. Đồng thời, thực hiện một số nội dung sau:

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát công suất khai thác của các mỏ cát, sỏi trên địa bàn. Việc cấp phép khai thác tuân thủ theo quy định pháp luật, bảo đảm không ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường, phòng chống sạt lở và tai biến địa chất, bảo đảm đa dạng sinh học và bảo vệ rừng; bảo đảm quốc phòng - an ninh; an toàn giao thông.

Việc khai thác cát, sỏi không làm thay đổi dòng chảy, không gây sạt lở lòng, bờ, bãi sông. Yêu cầu tổ chức, cá nhân khai thác phải thiết lập hệ thống và thực hiện quan trắc, giám sát tác động xói lở lòng, bờ sông theo quy định; chịu trách nhiệm trong việc đảm bảo các yêu cầu về an toàn, bảo vệ môi trường trong khai thác, không làm thay đổi dòng chảy, không gây sạt lở lòng, bờ, bãi sông.

Tiếp tục rà soát số liệu về công tác quản lý khoáng sản cát, sỏi lòng sông (công tác quy hoạch, cấp phép thăm dò, khai thác; tài nguyên trữ lượng đã cấp/đã khai thác/trữ lượng còn lại; công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm (số vụ việc, hành vi vi phạm, số tiền phạt,…); tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông. Báo cáo Uỷ ban nhân dân tỉnh và báo cáo Bộ Tài nguyên và Môi trường (qua Cục Khoáng sản Việt Nam) để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo quy định.

Tiếp đó, ông Hoàng Hải Trường, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Dương – Tuyên Quang ký ban hành công văn 2100/UBND-TNMT về việc tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản, cát sỏi trên địa bàn huyện Sơn Dương.

Theo UBND huyện Sơn Dương: Qua kiểm tra, nắm tình hình, trên địa bàn một số xã vẫn còn xảy ra tình trạng vi phạm trong hoạt động khai thác khoáng sản như Vĩnh Lợi, Quyết Thắng, Đông Thọ, Trường Sinh, Hồng Lạc, Thiện Kế, Tân Thanh, Hợp Hòa… đặc biệt là về khai thác cát sỏi.

Công văn này nêu rõ, hiện nay đang vào kỳ mưa lũ nước ở các sông dâng cao ngập qua các bãi bồi ven sông, có vị trí vào sát chân đê có nguy cơ gây sạt lở đất; đây lại là điều kiện thuận lợi để một số tổ chức cá nhân thực hiện hành vi khai thác cát sỏi không đúng quy định.

Để thực hiện nghiêm công tác quản lý nhà nước về khoáng sản, UBND huyện Sơn Dương yêu cầu UBND các xã, thị trấn thực hiện nghiêm Luật khoáng sản 2010; Nghị định số 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông; Quyết định số 02/2018/QĐ-UBND của UBND tỉnh Tuyên Quang quy định quyền hạn, trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc quản lý đất đai, khoáng sản; Quyết định số 77/QĐ-UBND ngày 23/3/2018 của UBND tỉnh Tuyên Quang về việc ban hành phương án bảo vệ khoáng sản chưa khai thác; Chỉ thị số 01-CT/HU của Ban Thường vụ huyện ủy Sơn Dương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý đất đai, khoáng sản trên địa bàn.

UBND các xã tiếp tục chỉ đạo tổ công tác của xã tăng cường tuần tra, kiểm tra, nắm tình hình hoạt động khoáng sản trên địa bàn quản lý; đặc biệt là hoạt động khai thác liên quan đến cát sỏi tại địa bàn các xã dọc theo tuyến sông Lô và sông Phó Đáy; có biện pháp ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm, đúng quy định đối với các trường hợp có hành vi vi phạm.

Phòng Tài nguyên và Môi trường tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan, UBND các xã kiểm tra và kịp thời tham mưu cho UBND huyện Sơn Dương chỉ đạo về công tác quản lý khoáng sản trên địa bàn huyện theo quy định.

Công an huyện Sơn Dương tăng cường chỉ đạo công an phụ trách các xã thường xuyên nắm, bám địa bàn, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm hành vi khai thác khoáng sản trái phép (đặc biệt là cát, sỏi lòng sông) của các tổ chức cá nhân trên địa bàn huyện hoặc kiến nghị, đề xuất đến cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý nếu vượt thẩm quyền.

Theo Nghị định số 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ ngày 24/02/2020 quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông ghi rất rõ ràng tại Điều 9. Nội dung Giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông: Thời gian được phép hoạt động khai thác trong ngày, từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều, không được khai thác ban đêm; quy định về thời gian khai thác trong năm.

Tuy nhiên, Báo Công lý nhận được thông tin của nhiều người dân phản ánh về tình trạng khai thác cát, sỏi ngoài khung giờ quy định, khai thác sát chân bờ sông Lô, đoạn qua địa phận thôn Cây Xy, xã Cấp Tiến, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang.

Theo phản ánh, tại địa bàn nêu trên gần đây xuất hiện nhiều tàu cuốc hoán cải với công suất lớn liên tục khai thác cát, sỏi sát bãi bồi phía dưới chân đê tả sông Lô khiến khu vực này bị sạt lở nghiêm trọng.

Qua ghi nhận của PV, vào thời điểm 17h15 phút ngày 24/9, tại khu vực nêu trên xuất hiện 3 tàu cuốc đang cập mạn sát bờ bãi ngô, trong đó có 2 tàu đang hoạt động. Mạn trái phải của tàu cuốc là 2 tàu chở hàng cỡ lớn đang chờ sẵn “ăn hàng”.

Sau khi mỗi tàu chở hàng được “ăn no” cát sỏi, liền nổ máy xình xịch rời khỏi tàu hút. Thời điểm này quan sát cho thấy, phía dưới lòng sông xuất hiện một chiếc tàu cuốc chĩa mũi, đục thẳng vào chân bãi bồi để khai thác cát, sỏi. Công nhân lao động miệt mài, hăng say, tiếng máy vang gầm một khúc sông Lô.

Theo tiết lộ của một “đầu nậu” cát khu vực Hà Nội cho biết, mỗi chiếc tàu chở hàng trên chứa được khoảng 300-400m3 cát, sỏi. Theo ước tính, mỗi tàu cuốc khai thác với công suất hết cỡ lên đến 120m3/giờ, nhóm người này khai thác liên tục hàng chục tiếng/ngày.

Cũng theo “đầu nậu” cát này cho biết thêm, trung bình giá mua cát, sỏi tại điểm khai thác là 250.000 đồng/m3. Theo ước tính, mỗi ngày nhóm người này thu hàng trăm triệu đồng. Quá trình PV ghi nhận tại hiện trường, trên bờ đê luôn xuất hiện “cảnh giới” áp sát và hỏi han “ân cần” về việc xuất hiện tại khu vực này.

Hoạt động khai thác cát, sỏi sát chân bờ sông Lô gây sạt lở nghiêm trọng. Minh chứng là việc các điểm sạt lở này ăn sâu vào hàng chục mét và kéo dài hàng trăm mét. Từ dưới dòng sông Lô ngước lên hiện ra như một “thành quách” dựng đứng, sâu hoắm và có thể ụp xuống bất cứ lúc nào, cuốn theo cây cối, hoa màu của người dân.

Từ nhiều ngày nay, bên chân bờ sông Lô đang oằn mình chống chọi với việc hút cát quá mức, dưới lòng sông là một màu nước bàng bạc, đục ngàu.

Trao đổi với PV về việc có một nhóm người trong thời gian vừa qua đang tiến hành khai thác cát, sỏi ngoài khung giờ quy định và gây sạt lở bờ sông ở thôn Cây Xy, xã Cấp Tiến thì phía huyện có nắm bắt được thông tin này hay không?

Trả lời vấn đề này, ông Giang Tuấn Anh, Chủ tịch UBND huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang cho biết, nhóm người nào đang khai thác tại đó thì không dám khẳng định nhưng ở đấy có một doanh nghiệp được cấp phép khai thác.

Khi PV hỏi doanh nghiệp nào đang được khai thác tại đây thì ông Tuấn Anh cho biết không nhớ tên và sẽ chỉ đạo kiểm tra thông tin phản ánh.

Ngoài ra, ông Tuấn Anh cho biết sẽ chỉ đạo xã Cấp Tiến tiến hành kiểm tra ngay, nếu có vi phạm quy định thì sẽ xử lý nghiêm. Đồng thời, ông Tuấn Anh cũng khẳng định sẽ xử lý nghiêm như trường hợp khai thác cát, sỏi trái quy định ở bên xã Quyết Thắng.