Nhà đất giá trị “khủng” của Công ty Thủy sản bị "chuyển dịch" bất thường

Kiểm toán chỉ ra điểm bất thường

Theo hồ sơ, ngày 17/3/1997, Bộ trưởng Bộ Thủy sản ban hành Quyết định số 117/QĐ/KHĐT về việc giao tài sản cố định cho Công ty Thủy sản khu vực III (cùng năm 1997, công ty đổi tên thành Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản). Trong số các tài sản có nhà, đất số 211 Nguyễn Thái Học, Quận 1, TP HCM.

Theo Điều 1, Quyết định nêu, giao ông Giám đốc Công ty Thủy sản khu vực III quản lý, sử dụng các tài sản cố định sau: “Nhà số 211 Nguyễn Thái Học, Quận 1, TP HCM có diện tích chiếm đất là 256m², diện tích nhà 768m²”. Sau đó, Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản được sắp xếp về thành công ty thành viên hạch toán độc lập thuộc Tổng Công ty Hải sản Biển Đông.

Năm 2005, trong quá trình xây dựng phương án cổ phần, Ban lãnh đạo Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản đưa nhà đất 211 Nguyễn Thái Học vào xác định giá trị doanh nghiệp. Tuy nhiên, bất thường ở chỗ, dù tài sản thời điểm đó giá trị hàng trăm tỷ đồng nhưng chỉ được định giá vỏn vẹn 835.584.000 đồng.

Chính điều này, tại Biên bản xác định giá trị doanh nghiệp ngày 21/9/2005, đơn vị kiểm toán là Công ty Cổ phần Kiểm toán tư vấn Đất Việt đưa ra ý kiến: “Theo danh mục tài sản cố định cho đến thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp, có một tài sản là nhà số 211 đường Nguyễn Thái Học không ghi nhận giá trị. Khi xác định giá trị doanh nghiệp, cơ quan định giá xác định giá trị của căn nhà này trong giá trị doanh nghiệp cổ phần là 835.584.000 đồng”. Như vậy, đơn vị kiểm toán cho rằng, Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản có đưa tài sản này vào danh sách nhưng gần như không xác định giá trị.

Vậy, vì sao căn nhà, đất hàng trăm mét vuông ở vị trí “vàng”, với 2 mặt tiền đường Nguyễn Thái Học và Phạm Ngũ Lão, vị trí trung tâm Quận 1 lại được định giá chỉ hơn 800 triệu đồng? Qua tìm hiểu, có tài liệu cho thấy, trước thềm cổ phần hóa, tài sản này bị "chuyển dịch" cho Tổng Công ty Hải sản Biển Đông một cách khó hiểu.

Trước đó, nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học được Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản cho Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn Thương Tín thuê. Năm 2003, lấy lý do thanh lý hợp đồng thuê trước hạn với ngân hàng, ngày 3/3/2004, Ban lãnh đạo Công ty Kinh doanh Thủy sản và Ban lãnh đạo Tổng Công ty Hải sản Biển Đông thỏa thuận làm văn bản chuyển giao nhà số 211 Nguyễn Thái Học cho Tổng Công ty Hải sản Biển Đông quản lý, sử dụng. Ngày 15/6/2004, Tổng Công ty Hải sản Biển Đông ra Quyết định số 516/QĐ-HSBĐ-TCKT giao nhà 211 Nguyễn Thái Học, Quận 1 cho Tổng Công ty quản lý. Cuộc dịch chuyển tài sản này không hề có biên bản bàn giao.

Năm 2005, khi tiến hành cổ phần hóa, Ban lãnh đạo Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản vẫn đưa nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học vào danh sách tài sản của mình, nhưng chỉ xác định giá trị hơn 800 triệu đồng. Nhưng theo báo cáo tài chính, danh mục tài sản của Công ty Cổ phần Kinh doanh XNK Thủy sản nhiều năm qua, nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học hoàn toàn biến mất khó hiểu.

Dịch chuyển nhà trái luật

Trở lại mối quan hệ giữa Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản và Tổng Công ty Hải sản Biển Đông. Trước cổ phần hóa, Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản hoạt động hạch toán độc lập. Năm 2006, Công ty chuyển thành công ty liên kết với Tổng Công ty Hải sản Biển Đông (loại hình nắm giữ cổ phần không chi phối, từ 50% cổ phần trở xuống).

Căn cứ điểm 4, Điều 39, Nghị định số 199/2004/NĐ-CP ngày 3/12/2004 của Chính phủ ban hành quy chế quản lý tài chính của Công ty Nhà nước và quản lý vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp khác: “Tài sản của công ty thành viên hạch toán độc lập không thuộc sở hữu của tổng công ty”. Như vậy, tài sản nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học được Bộ Thủy sản giao cho Công ty Kinh doanh XNK Thủy sản là tài sản riêng của công ty, không thuộc quyền sở hữu của Tổng Công ty Hải sản Biển Đông.

Căn cứ điểm c, khoản 1, Điều 37, Nghị định 199/2004/NĐ-CP quy định về Quản lý vốn và tài sản của tổng công ty do Nhà nước đầu tư và thành lập thì: “Tổng công ty không được điều chuyển tài sản của công ty thành viên hạch toán độc lập, công ty trách nhiệm hữu hạn nhà nước một thành viên theo phương thức không thanh toán”. Vậy căn cứ quy định nào mà toàn bộ nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học bị chuyển dịch sang Tổng Công ty Hải sản Biển Đông mà không thanh toán là trái với quy định trên.

Có hay không việc người có thẩm quyền trong doanh nghiệp nhà nước đã lợi dụng khe hở pháp luật để điều chuyển nhà, đất này nhằm đưa ra ngoài sổ sách khi cổ phần hóa hòng trục lợi? Tại sao người đại diện vốn nhà nước tại Công ty Cổ phần Kinh doanh XNK Thủy sản hay ban lãnh đạo Công ty không thực hiện việc kiểm kê, xác định lại giá trị nhà, đất số 211 Nguyễn Thái Học để đưa về vốn nhà nước hay báo cáo cấp trên? Liệu có việc "ém nhẹm" để cùng nhau trục lợi đối với tài sản “khủng” này?

Theo văn bản số 301/TSVN-QLDMĐT ngày 9/8/2023 của Tổng Công ty Thủy sản Việt Nam- Công ty cổ phần thì năm 2010 khi hợp nhất (3 tổng công ty, trong đó có Tổng công ty Hải sản Biển Đông), nhà đất số 211 Nguyễn Thái Học do Công ty TNHH MTV- Tổng Công ty Hải sản Biển Đông đứng tên GCNQSDĐ. Năm 2015, chuyển loại hình thành công ty cổ phần (nhà nước nắm giữ 63,83% vốn), hiện nhà đất 211 Nguyễn Thái Học do Tổng Công ty Thủy sản Việt Nam- Công ty cổ phần quản lý. Hiện nay, nhà đất này được cho thuê với giá trị hàng trăm triệu đồng/tháng.