Kỳ 1: Mỹ phẩm "công dụng như thần dược" bủa vây người tiêu dùng

“Ốm” nặng hơn vì tin lời quảng cáo của mỹ phẩm

Chị N.P (tên đã thay đổi), 24 tuổi, người lao động tự do tại tỉnh Tây Ninh, do có nhu cầu làm đẹp nên đã lên trên mạng tìm hiểu, qua lời giới thiệu sản phẩm trên mạng, chị Phong biết đến sản phẩm kem sâm có tác dụng làm sáng da. Chị Phong đã đặt về nhà sử dụng.

Sau khoảng 3 ngày sử dụng, da mặt bắt đầu xuất hiện những nốt đau rát, nổi mảng hồng ban vô cùng khó chịu. Nhận thấy tình trạng không ổn, ngày 8/3 chị đến Bệnh viện Da liễu TPHCM thăm khám, bác sĩ nhận định tình trạng da của chị nổi mẩn nhiều do sử dụng mỹ phẩm không phù hợp và không rõ nguồn gốc chất sử dụng.

Một câu chuyện khác, trường hợp nạn nhân bị nặng hơn vì tin lời mỹ phẩm quảng cáo trôi nổi trên mạng xã hội. Trường hợp chị L.T.D. (31 tuổi, Sơn La) được đưa đến Trung tâm chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) vào 8/6 trong tình trạng hôn mê vì ngộ độc thủy ngân nguy hiểm do dùng kem chống nám bán trôi nổi trên mạng. Tại Trung tâm chống độc, bác sĩ xác định bệnh nhân trong tình trạng bệnh cảnh nặng nề, tổn thương đa cơ quan (não, thận, gan, tim), hôn mê sâu, thậm chí phải thở máy. "Thủ phạm" được tìm thấy, là lọ kem dưỡng chống nám bệnh nhân bôi cả năm nay. Kết quả xét nghiệm cho thấy hàm lượng thủy ngân vượt hàng nghìn lần so với mức cho phép. Trong lọ kem nữ bệnh nhân mang đến, hàm lượng thủy ngân là 6978,7mg/kg” - TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm chống độc cho biết.

TS Nguyên cho biết thêm, cũng trong tháng 6, trung tâm tiếp nhận 4 trường hợp khác đều là phụ nữ, cũng nhiễm độc thủy ngân khi dùng kem chống nám, kem làm trắng trôi nổi trên mạng.

Theo đó, khi sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm chứa thủy ngân, thủy ngân dần ngấm qua da, gây nhiễm độc cho người sử dụng.

“Nhiễm độc thủy ngân gây tổn thương nhiều cơ quan nội tạng, như suy thận, tổn thương não, viêm não, rối loạn tâm thần, thị lực, mù mắt, giảm khả năng nhìn, phân biệt màu sắc. Đặc biệt, quá trình điều trị thải độc thủy ngân kéo dài hàng tháng, và người bệnh phải chịu các di chứng từ nhiễm độc rất nặng nề”, TS Nguyên cho biết.

Người tiêu dùng cần sáng suốt trong việc sử dụng mỹ phẩm

Ngày 5/3/2024, Sở Y tế TP.HCM đã có văn bản gửi UBND các quận huyện, TP Thủ Đức; các đơn vị sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu mỹ phẩm trên địa bàn về việc tăng cường công tác kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động quảng cáo mỹ phẩm.

Theo đó, đề nghị UBND quận huyện, TP Thủ Đức tăng cường phối hợp kiểm tra, xử phạt nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm nói chung và trong hoạt hoạt động quảng cáo mỹ phẩm khi chưa được cấp giấy xác nhận quảng theo quy định. Đó là quảng cáo mỹ phẩm có tính năng, công dụng không phù hợp hoặc vượt quá tính năng, công dụng như đã công bố tại cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp giấy xác nhận nội dung quảng cáo.

Bên cạnh đó, kiên quyết xử phạt, buộc thu hồi, loại bỏ các yếu tố vi phạm hoặc buộc tiêu hủy đối với các trường hợp thông tin, quảng cáo, tiếp thị, tư vấn, ghi nhãn, hướng dẫn sử dụng mỹ phẩm có tác dụng để phòng bệnh, chữa bệnh, chẩn đoán, điều trị, giảm nhẹ bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý cơ thể người khiến người tiêu dùng hiểu nhầm các sản phẩm đó là thuốc.

Tính từ đầu năm 2024, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã liên tục ban hành công văn thu hồi mỹ phẩm kém chất lượng của các công ty mỹ phẩm, dược phẩm. Trong đó, nguyên nhân thu hồi chủ yếu do mỹ phẩm không đáp ứng được chỉ tiêu giới hạn vi sinh vật, chứa thành phần không có trong hồ sơ công bố, vi phạm giới hạn kim loại nặng…

Gần đây nhất, ngày 6/8/2024, Cục Quản lý Dược thông báo việc đình chỉ lưu hành, thu hồi và tiêu hủy mỹ phẩm không đạt tiêu chuẩn chất lượng trên toàn quốc lô sản phẩm Ginseng Beauty Cream (Nhãn hàng Beaumore) - Hộp 1 lọ 20g. Trên nhãn ghi số lô: ARM24; NSX: 03/03/2024; HSD: 03/03/2027; SCB: 000360/24/CBMP-HCM; Đóng gói và phân phối do công ty TNHH xuất nhập khẩu Khang Thịnh (địa chỉ: 30/110 Đỗ Nhuận, phường Sơn Kỳ, quận Tân Phú, TP. Hồ Chí Minh).

Lý do thu hồi do mẫu kiểm nghiệm không đạt tiêu chuẩn chất lượng về chỉ tiêu giới hạn thủy ngân theo quy định.

Theo Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Mai Hương tại Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng thuộc Bệnh viện Da liễu Trung ương, sản phẩm mỹ phẩm đạt chuẩn chất lượng sẽ phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn nghiêm ngặt gồm tiêu chuẩn của nhà sản xuất, hệ thống bảo quản lưu trữ và phân phối, quan trọng nhất là tiêu chuẩn về các thành phần của mỹ phẩm được Cục Quản lý Dược quy định.

Cụ thể, mỹ phẩm không được chứa chất cấm và nồng độ các chất phải trong hạn mức quy định để không gây hại cho da cũng như sức khỏe của người dùng. Để đảm bảo được tiêu chuẩn ấy, nhà phân phối phải đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt và trình hồ sơ lên Cục Quản lý Dược. Sau khi được kiểm duyệt, Cục Quản lý Dược sẽ cấp cho sản phẩm công bố mỹ phẩm, đủ điều kiện để được lưu hành trên thị trường.

“Đặc biệt, khi sử dụng lâu dài có thể để lại hậu quả mãn tính rất nguy hiểm. Cụ thể, khi sử dụng các sản phẩm có chất cấm, sử dụng thường xuyên lâu dài sẽ gây nhiễm độc toàn thân. Chẳng hạn, bệnh nhân bị nhiễm độc chì, nhiễm độc các kim loại nặng mãn tính không chỉ gây biểu hiện ở da mà còn bị nhiễm độc thần kinh, suy gan, suy thận, vô sinh…”, bác sĩ Nguyễn Thị Mai Hương nhấn mạnh.

Còn theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên khuyến cáo chị em chỉ sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm rõ nguồn gốc xuất xứ, uy tín, được chứng nhận an toàn. Tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, có nguy cơ bị trộn các kim loại nặng, như thủy ngân rất nguy hiểm.