Kinh nghiệm và giải pháp thu hút đầu tư nước ngoài hiệu quả của Singapore cho Việt Nam

Theo ước tính của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), hoạt động FDI toàn cầu ước tính sẽ giảm khoảng 30% trong năm nay. Sự sụt giảm này đặc biệt rõ ràng trong lĩnh vực nông nghiệp và sản xuất so với lĩnh vực dịch vụ hoặc trong các hoạt động chuyên sâu về nghiên cứu và phát triển (R&D).

Tuy nhiên, nhờ môi trường kinh doanh thuận lợi Singapore đang có lợi thế thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ. Chỉ trong nửa đầu năm 2020, Singapore đã thu hút được khoảng 14,3 tỷ SGD đầu tư vào tài sản cố định, tương đương 95% tổng vốn đầu tư cam kết cho cả năm 2019. 

Ông Kiren Kumar, Phó Chủ tịch Điều hành Ban Phát triển Kinh tế Singapore, cho biết nhờ môi trường kinh doanh thân thiện, tuân thủ pháp luật nghiêm ngặt và mối quan hệ sâu rộng, Singapore tiếp tục là trung tâm để nhiều công ty nước ngoài tăng cường đầu tư và hoạt động. Một số công ty đã tuyên bố sẽ đầu tư vào Singapore trong năm nay bao gồm Paypal, Rakuten, Kajima, Johnson Controls, Twitter và Zoom. 

Để có được kết quả như trên, Singapore đã thực hiện các chính sách ưu tiên thúc đẩy đầu tư trong và ngoài nước đặc biệt hiệu quả. Dù là quốc gia không có luật cụ thể về đầu tư nhưng nhìn chung Đảo quốc Sư tử không phân biệt đối xử với đầu tư nước ngoài.Thay vì ban hành một luật cụ thể, hoạt động đầu tư ở Singapore được điều chỉnh bởi các luật chung, chẳng hạn như luật hợp đồng chung, luật doanh nghiệp và luật dành riêng cho ngành. 

Trừ một số trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định, như các lĩnh vực như viễn thông, truyền thông, ngân hàng và sở hữu đất đai… thì đầu tư nước ngoài được thực hiện bởi các cơ quan quản lý có liên quan. Ví dụ, Luật Báo chí và In ấn hạn chế sự kiểm soát của nước ngoài đối với các công ty báo chí. 

Thứ hai, Singapore kết hợp linh hoạt giữa chính sách tài chính và chính sách lao động. Vào những năm 1960, Singapore lần đầu tiên đưa ra các chính sách ưu đãi thuế như ưu đãi dành cho các công ty tiên phong, ưu đãi và các hoạt động hỗ trợ đầu tư, ưu đãi khi doanh nghiệp đặt trụ sở chính tại Singapore. Vào cuối những năm 1970 và 1980, để có thể cạnh tranh với các nước láng giềng với chi phí thấp, Singapore nhận thấy rằng họ cần phải chuyển sang các hoạt động sản xuất có giá trị cao và nâng cao kỹ năng của lực lượng lao động. 

Sự tập trung tiếp tục thay đổi vào cuối những năm 1980 và 1990 để thúc đẩy các hoạt động sản xuất có giá trị cao. Trong những năm phát triển, Singapore đã xây dựng được cơ sở hạ tầng chất lượng cao, môi trường đầu tư ổn định, nền chính trị ổn định và lực lượng lao động cần cù, là một trong những nơi thuận lợi nhất trên thế giới cho các hoạt động kinh doanh. Đặc biệt, Singapore nổi tiếng với việc thực thi tốt nhất các quyền sở hữu trí tuệ.

Để giải quyết tình trạng thiếu lao động lành nghề, các công ty được khuyến khích thuê lao động nước ngoài. Việc đánh thuế 4% đối với những người sử dụng lao động trả lương cho người lao động thấp hơn giới hạn luật định là một cách hiệu quả để buộc các công ty cải thiện kỹ năng của người lao động. 

Trong nhiều năm qua, Singapore nổi tiếng với bộ máy hành chính hoạt động vô cùng nhanh chóng. Sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan hữu quan giúp doanh nghiệp hoạt động và phát triển dễ dàng.

Doanh nghiệp nước ngoài chỉ cần xin giấy phép hoạt động và đăng ký thành lập, thông qua sự kiểm soát của Cơ quan Kế toán và Quản trị Kinh doanh (ACRA). Các thủ tục đăng ký rất minh bạch và nhất quán, cũng như chế độ thuế ưu đãi và quan hệ đối tác hiệu quả và sở hữu 100% vốn nước ngoài. Chính phủ Singapore cũng tạo điều kiện thuận lợi và dễ dàng trong việc cấp thị thực nhập cảnh và cư trú cho những người nước ngoài muốn kinh doanh tại Singapore.

Một ưu điểm khác của Singapore là hệ thống thuế được đánh giá là “đơn giản và thân thiện với các nhà đầu tư”. Mức thuế doanh nghiệp cao nhất chỉ là 17%. Đây là mức thuế doanh nghiệp thấp nhất trên thế giới. 

Ngoài ra, Singapore đã ký kết các hiệp định đánh thuế hai lần (DTA) với hơn 70 quốc gia trên thế giới, qua đó góp phần quan trọng giảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp nước ngoài. Mạng lưới DTA mở rộng, cùng với thuế thu nhập từ vốn bằng không và thu nhập từ cổ tức, đã khiến Singapore trở thành một địa điểm hấp dẫn để đầu tư kinh doanh thông qua hình thức đối tác.

Chính phủ Singapore coi cách tiếp cận luật pháp là một giá trị kinh tế cơ bản, được vận hành để nâng cao danh tiếng của Singapore như một trung tâm pháp lý và thương mại hàng đầu ở châu Á. Khung pháp lý của Singapore đã tạo ra một sân chơi công bằng cho các nhà đầu tư nước ngoài, vì không có hạn chế về sở hữu nước ngoài và không có kiểm soát ngoại hối.

Sức mạnh kinh tế của Singapore nằm ở phương thức thương mại cởi mở, môi trường chính trị và luật pháp ổn định, chính sách kinh tế vĩ mô thận trọng, thuế suất cạnh tranh, môi trường pháp lý minh bạch và khuôn khổ pháp lý hiệu quả, nhờ đó Singapore trở thành điểm đến hấp dẫn nhất đối với các công ty đa quốc gia trong khu vực. Ngoài ra, tùy theo điều kiện cụ thể của từng thời kỳ, Singapore có kế hoạch thu hút vốn FDI vào các ngành phù hợp.