Chưa bồi thường đã thu hồi và giao đất cho doanh nghiệp khác

Ngày 28/4/2004, UBND tỉnh Hà Nam có Quyết định số 556/QĐ-UB về việc thu hồi và cho Công ty Hà Trung Sơn thuê đất để xây dựng Dây chuyền sản xuất bột đá tại xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng. Theo đó, thu hồi 22.109m2 do UBND xã và các hộ dân đang quản lý, sử dụng và giao 19.469m2 đất cho doanh nghiệp thực hiện dự án, thời gian thuê đất là 49 năm. Diện tích còn lại 2.640m2, là hành lang bảo vệ ĐT 9030, giao cho UBND xã Thi Sơn quản lý, sử dụng theo quy hoạch.

Ngay sau khi được UBND tỉnh giao đất, Công ty Hà Trung Sơn đã nhanh chóng triển khai các thủ tục cần thiết như bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân, san lấp mặt bằng và xây dựng nhà xưởng, lắp đặt dây chuyền sản xuất theo quy định. Nhưng đến ngày 06/7/2004, UBND tỉnh có văn bản yêu cầu công ty dừng ngay việc thi công san lấp mặt bằng xây dựng nhà máy để đảm bảo an toàn cho công trình đường ống cấp nước thô của Công ty xi măng Bút Sơn trong khi chờ phương án xử lý (do khu đất được giao nằm trên đường ống dẫn nước của nhà máy xi măng Bút Sơn).

Đồng thời, cơ quan này giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với UBND huyện Kim Bảng, Công ty xi măng Bút Sơn và UBND xã Thi Sơn kiểm tra xác định cụ thể vị trí đường ống cấp nước, đề xuất phương án xử lý giải quyết. Sau khi các ngành chức năng thực hiện theo chỉ đạo của UBND tỉnh, ngày 02/8/2004, cơ quan ra văn bản số 843/UB-CN. Ý kiến chỉ đạo như sau: Công ty xi măng Bút Sơn có trách nhiệm cắm mốc chỉ giới tuyến ống nước hiện trạng trên mặt bằng lô đất của Công ty Hà Trung Sơn. Cho phép Hà Trung Sơn bố trí lại tổng mặt bằng xây dựng và công nghệ phù hợp, đảm bảo khi thi công công trình phải để lại quỹ đất lưu không dọc theo tuyến ống nước hiện có làm hành lang an toàn bảo vệ cho đường ống cấp nước của Công ty xi măng Bút Sơn.

Tuy nhiên, sau khi đã xây dựng, lắp đặt một số nhà xưởng, hiện trạng đường ống nước của Công ty xi măng Bút Sơn dài khoảng 200m chạy chéo trong phạm vi khu đất của công ty Hà Trung Sơn. Tiếp đó, thêm phần quỹ đất lưu không để đảm bảo an toàn cho đường ống nước nên diện tích đất còn lại quá nhỏ, không đảm bảo để công ty tiếp tục triển khai thực hiện dự án. Kể từ đây dự án của Hà Trung Sơn chính thức dang dở và đi vào bế tắc.

Sau nhiều lần đi lại, bỏ nhiều công sức, gửi nhiều văn bản cầu cứu các cơ quan chức năng, đến ngày 30/5/2006, tại trụ sở UBND xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng mới tổ chức một Hội nghị thống nhất phương án nhằm gỡ "nút thắt" cho công ty. Thành phần Hội nghị gồm đại diện các Sở: Công nghiệp, Xây dựng; UBND huyện Kim Bảng, UBND xã Thi Sơn và Công ty Hà Trung Sơn. Hội nghị đã thống nhất: đề nghị với UBND tỉnh tiếp tục cho Công ty Hà Trung Sơn được thuê đất toàn bộ lô C (vị trí cạnh khu đất mà công ty đã thực hiện giải phóng mặt bằng trước đó).

Phần diện tích đất trước đây UBND tỉnh đã giao cho công ty, công ty đã đền bù và san lấp mặt bằng, khi chuyển sang vị trí mới, các cấp chính quyền có trách nhiệm giúp công ty không phải thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng nữa. Đề nghị UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí đền bù cho dự án, giải quyết tồn tại khi chuyển đổi vị trí cho Công ty Hà Trung Sơn. Kể từ khi Hội nghị trên kết thúc, gần 3 năm sau, ngày 23/01/2009, UBND tỉnh Hà Nam mới có Quyết định số 174/QĐ-UBND về việc thu hồi diện tích đất cũ và cho Công ty Hà Trung Sơn thuê 18.898m2 (vị trí cạnh khu đất cũ bị tạm dừng) để tiếp tục thực hiện dự án.

Như vậy, sau khoảng 5 năm dự án sản xuất bột đá của Công ty Hà Trung Sơn mới bước đầu được khơi thông để thực hiện lại từ đầu. Với Hà Trung Sơn, mọi việc bắt đầu từ "con số âm", khó khăn chồng chất khó khăn. Bởi từ năm 2004, công ty đã dùng nhiều nguồn lực, bỏ tiền túi để bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân, đầu tư san lấp mặt bằng, xây dựng nhà xưởng... Cùng với đó là cơ hội đầu tư, sản xuất kinh doanh bị đình trệ, ảnh hưởng tiêu cực tới nhiều lĩnh vực, đặc biệt là kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Nay sau khoảng thời gian dài chờ đợi rồi chuyển sang vị trí mới, công ty một lần nữa lại tiếp tục tự bỏ tiền để bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân mới, lại tiếp tục san lấp mặt bằng, xây dựng nhà xưởng để hoạt động sản xuất kinh doanh.

Từ năm 2009 đến nay, sau gần 15 năm kể từ khi bị thu hồi đất đã đầu tư, Công ty Hà Trung Sơn vẫn chưa nhận được tiền hỗ trợ, bồi thường từ các cơ quan chức năng tỉnh Hà Nam. Dư luận càng ngạc nhiên hơn khi ngày 06/7/2023, UBND tỉnh Hà Nam ban hành Quyết định số 749/QĐ-UBND về việc thu hồi, chuyển mục đích sử dụng và giao cho một đơn vị khác là Công ty CP Xây dựng và Khoáng sản Thiên Sơn thuê đất.

Theo đó, tại Điều 1 của Quyết định này nêu rõ: "Thu hồi 18.031,6m2 đất do UBND xã Thi Sơn quản lý, sử dụng (gồm: đất chuyên trồng lúa nước: 11.313,5m2; Đất phi nông nghiệp khác: 3.180,1m2; Đất có mặt nước chuyên dùng: 791,2m2; Đất bằng chưa sử dụng: 36,6m2; Đất thuỷ lợi: 975,6m2; Đất giao thông: 1.734,6m2). Lý do thu hồi đất: để thực hiện dự án đầu tư xây dựng Nhà máy sản xuất kính an toàn tiết kiệm năng lượng và sản xuất bột đá và làm hành lang an toàn đường điện, đường ống nước. Diện tích đất thu hồi nêu trên đã được UBND huyện Kim Bảng thông báo thu hồi đất và không phải bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất".

Cần phải nhấn mạnh rằng, phần diện tích đất nêu trên chính là dự án do Công ty Hà Trung Sơn đã đầu tư giải phóng mặt bằng, san lấp và xây dựng nhà xưởng từ năm 2004 mà đến nay chưa nhận được tiền hỗ trợ, bồi thường.