Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XIV: Quốc hội bàn sửa đổi Luật Tố cáo

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày báo cáo của UBTVQH giải trình tiếp thu, chỉnh lý Luật. Ảnh: VGP

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều hành phiên thảo luận. Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày báo cáo của UBTVQH giải trình tiếp thu, chỉnh lý Luật.

Bảo vệ người thân của người tố cáo

Theo báo cáo của UBTVQH, dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 chỉ quy định đối tượng được bảo vệ là người tố cáo; nội dung bảo vệ bao gồm bảo vệ bí mật thông tin, bảo vệ vị trí công tác, việc làm, bảo vệ các quyền công dân tại nơi cư trú của người tố cáo. Như vậy là hẹp hơn so với quy định của Luật hiện hành.

Tuy nhiên trong quá trình thảo luận, nhiều ý kiến đề nghị cần mở rộng hơn nữa đối tượng được bảo vệ và nội dung bảo vệ.

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, nhằm khuyến khích người dân thực hiện quyền tố cáo và thể chế hóa chủ trương của Đảng về tăng cường công tác bảo vệ người tố cáo, đồng thời để bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tiễn, Dự thảo Luật lần này đã được chỉnh lý theo hướng kế thừa một phần quy định của Luật hiện hành về đối tượng và nội dung bảo vệ, đồng thời bổ sung các quy định rõ ràng, cụ thể hơn trên cơ sở tương thích với quy định của pháp luật về dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Theo đó, người được bảo vệ bao gồm: Người tố cáo; vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người tố cáo. Nội dung bảo vệ bao gồm bảo vệ bí mật thông tin, bảo vệ vị trí công tác, việc làm, bảo vệ tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người được bảo vệ.

Liên quan đến quy định rút tố cáo, Dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng “người tố cáo có thể rút toàn bộ nội dung tố cáo hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết tố cáo kết luận nội dung tố cáo”.

Trường hợp người tố cáo đề nghị rút tố cáo mà người giải quyết tố cáo xét thấy hành vi bị tố cáo có dấu hiệu vi phạm pháp luật hoặc có căn cứ cho rằng việc rút tố cáo là do bị đe dọa, ép buộc, mua chuộc hoặc người tố cáo lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo thì vụ việc vẫn phải được giải quyết; người lợi dụng việc tố cáo để vu khống, xúc phạm, gây thiệt hại cho người bị tố cáo phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi tố cáo của mình, nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Có nên chấp thuận tố cáo bằng hình thức mới?

Về hình thức tố cáo, có ý kiến cho rằng nên tiếp tục quy định 2 hình thức tố cáo như Luật hiện hành là tố cáo bằng đơn và tố cáo trực tiếp bởi việc quy định thêm các hình thức tố cáo mới như tố cáo qua fax, điện thoại, thư điện tử (email) có thể dẫn đến tình trạng tố cáo tràn lan, gây khó khăn, quá tải cho các cơ quan nhà nước trong quá trình giải quyết và việc xác định trách nhiệm đối với những người tố cáo sai sự thật.

Quan điểm khác cho rằng cần thiết bổ sung hình thức tố cáo qua bản fax, thư điện tử, điện thoại. Lý do là, hiện việc chuyển tải thông tin thông qua các hình thức điện tử, viễn thông đã hết sức phổ biến. Việc mở rộng hình thức tố cáo như trên nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện tố cáo. Thực tế thời gian qua, nhiều nội dung tố cáo, phản ánh các việc làm sai phạm của cán bộ, công chức, của cơ quan nhà nước thông qua các phương tiện điện tử hoặc ngay cả qua mạng xã hội tuy chưa được thừa nhận chính thức nhưng đã góp phần tích cực trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, tham nhũng và vi phạm pháp luật nói chung.

Do đó, cùng với việc bổ sung hình thức tố cáo mới, cần quy định chặt chẽ hơn về quy trình tiếp nhận, xác minh thông tin ban đầu về tố cáo để bảo đảm tính khả thi và tránh việc lạm dụng.

Cả 2 phương án này tiếp tục được đưa ra để các ĐBQH thảo luận, góp ý thêm trong phần thảo luận tại hội trường.