Gửi bình luận
Các bà nội trợ vẫn khá "ngại" làm ruốc ở nhà do vừa mất công, mà chi phí cho ra sản phẩm là 1kg ruốc thành phẩm thì không phải ít. Vậy nhưng trên thị trường có loại ruốc giá chưa bằng 1kg thịt lợn sống...
Rợn người quy trình chế biến
Ghi nhận của PV tại một số chợ đầu mối trên địa bàn TP. Hà Nội, giá ruốc dao động ở mức 350.000 - 400.000 đồng/kg. Tuy nhiên, ở nhiều cửa hàng, giá thành cho mỗi kg ruốc rơi xuống mức kỷ lục, thấp nhất chỉ 150.000/kg, nghĩa là chỉ cao hơn giá thành 1kg thịt sống vài chục ngàn. Trong khi đó, theo tìm hiểu của PV, để chế biến được 1kg ruốc phải cần đến 3kg thịt nguyên liệu. Câu hỏi đặt ra, là vì sao ruốc lại có giá rẻ như vậy? Theo tiết lộ của một chủ cửa hàng, PV đã tìm đến thôn Phú Thị (xã Mễ Sở, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên), nơi được coi là nguồn cung dồi dào của ruốc giá rẻ.
Theo chủ cơ sở chế biến ruốc bẩn cho biết, chỉ cần thịt gà giá rẻ, bột mì, sắn dây và phụ gia Trung Quốc là chế biến thành ruốc
Từ lâu nay, thôn Phú Thị được nhiều người biết đến với nghề làm ruốc truyền thống. Ở thời kỳ hoàng kim, cả thôn hầu như hộ nào cũng làm ruốc. Tuy nhiên, do thời buổi kinh tế thị trường nhiều biến động, giá thành nguồn nguyên liệu được đẩy lên cao, nhiều hộ gia đình không đủ vốn, nên đã dần chuyển sang hình thức sản xuất kinh tế khác, chỉ còn lại vài hộ quyết tâm bám trụ với nghề truyền thống. Tuy nhiên, ở mỗi hộ khác nhau, sẽ có những cách riêng để bám trụ với nghề, trong đó có thể chia ra làm 2 loại.
Loại thứ nhất là những hộ gia đình có tiềm lực tài chính dồi dào, lấy uy tín làm gốc, nên dù nguồn nguyên liệu tăng cao, họ vẫn đảm bảo chất lượng cho những sản phẩm của mình. Trong khi đó loại thứ 2 là những hộ gia đình bất chấp sức khỏe của người khác, dùng nhiều chiêu trò hô biến ra các loại ruốc thành phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Trong vai người làm hàng bán đồ ăn sáng, cần tìm mua ruốc giá rẻ với số lượng lớn, PV được một số người dân giới thiệu đến với cơ sở sản xuất ruốc của gia đình bà H.. Theo nhiều người dân cho biết, cơ sở sản xuất ruốc của bà H. là cơ sở sản xuất lớn trong thôn, mỗi ngày đón vài lượt xe đến lấy hàng. Được sự chỉ dẫn của người dân, PV tìm đến một ngôi nhà khang trang nằm sâu trong một con ngõ nhỏ.
Có lẽ, đã quá quen với cảnh khách đến đặt hàng nên bà chủ cơ sở này không có thái độ đề phòng. Bà H. cho hay: “Ngoài những mối quen thường lấy hàng thường xuyên, còn lại đều là những khách lạ, nghe đến “tên tuổi” ruốc nhà tôi nên đến đặt hàng”. Giống như nhiều cơ sở chế biến thực phẩm khác mà PV từng tiếp xúc, chủ cơ sở này cũng dạo đầu cuộc nói chuyện bằng điệp khúc quảng bá thương hiệu quen thuộc. Bà H. cho biết: “Cơ sở nhà tôi có uy tín nên nhiều mối đặt hàng lắm, ruốc thơm, đậm đà, lại bảo quản được lâu”.
Lấy lý do muốn xem qua quy trình chế biến trước khi đặt một số lượng ruốc lớn, PV được bà H. dẫn ra cơ sở sản xuất nằm cách nhà không xa. Quan sát bằng mắt thường, có thể dễ dàng nhận thấy những bao ruốc nằm la liệt trên mặt sàn ẩm thấp. Có vẻ như những bao ruốc thành phẩm này có ở đây từ khá lâu rồi, nên bụi bặm bám đầy trên mặt bao. Cạnh đó, một chiếc máy hoen gỉ dùng để xay thịt và đánh bống ruốc nằm trơ trọi, không hề được che đậy, những cọng thịt còn sót lại vương vãi khắp trên bề mặt máy.
Gần cạnh đó, ba nhân công đang hối hả xào ruốc trên những chiếc chảo đen kịt, đóng vảy bẩn như thể lâu ngày chưa được kỳ cọ, lau chùi. Ruốc sau khi xào xong được những nhân công này trút xuống một chiếc máng rộng làm bằng tôn cũng nhớp nhúa, cáu bẩn. Sau khi được làm nguội bằng quạt công nghiệp, những máng ruốc này được chuyển sang cho hai nhân công khác làm tơi bằng tay trần, trước khi mang đi phơi ở một khoảng đất rộng cách đó không xa.
Sau khi đã hoàn thiện tất cả các công đoạn, ruốc được đóng vào các bao nilong rồi buộc gọn, để một góc chờ khách đến lấy hàng. Những công đoạn này được lặp đi, lặp lại, trước khi cho ra một thứ ruốc thành phẩm bắt mắt, khó có thể kiểm chứng chất lượng bằng mắt thường.
Khi được hỏi về giá cho mỗi ký ruốc như thế này, bà chủ vừa đảo ruốc bằng tay không vừa tiếp chuyện: “Nhà tôi ở đây chỉ chuyên sản xuất hai loại ruốc, là ruốc thịt lợn và ruốc gà. Với ruốc gà giá bán lẻ là 130 ngàn đồng/kg, nếu khách lấy với số lượng nhiều (10kg cho mối lần lấy) và thường xuyên thì tôi bỏ mối 100 ngàn đồng/kg. Còn với ruốc lợn (ruốc làm từ thịt lợn), giá đẩy lên 1 chút, rơi vào 160 ngàn đồng/kg bán lẻ và bỏ sỉ là 120 ngàn đồng/kg”.
Khi thấy khách e ngại về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, bà H. dùng tay bốc một nhúm ruốc, bỏ lên miệng nhai như để kiểm chứng cho sản phẩm của gia đình mình rồi nói: “Nhà tôi cũng ăn được huống gì khách của các chú. Nhìn ruốc thơm ngon thế này mà chú còn chê được. Bán xôi, làm hàng thì dùng loại này mới có tý lãi, chứ ruốc ngon chú chỉ có nước phá sản thôi”.
Nhiều chiêu trò chế biến
Sau khi rời cơ sở chế biến ruốc của gia đình bà H., PV tiếp tục tìm hiểu nhiều người dân thôn Phú Thị từng làm ruốc, và được tiết lộ nhiều chiêu trò trong quá trình chế biến ruốc giá rẻ của nhiều hộ dân. Theo đó, với giá bán chỉ hơn 100 ngàn đồng/kg thì không có chuyện ruốc ngon. Những chủ cơ sở này sẽ tìm mọi cách để vừa bán được hàng, lại vừa có lãi. Thứ nhất, phải kể đến việc sử dụng nguồn nguyên liệu kém chất lượng.
Một người dân địa phương cho biết thêm: “Ở xã Thắng Lợi và Liên Nghĩa (cùng thuộc huyện Văn Giang) có một số trang trại nuôi lợn, gà, với số lượng cả nghìn con. Nhiều lò sản xuất ruốc ở đây đến liên hệ với những trang trại đó, để nếu có lợn hay gà chết dịch sẽ mua lại với giá rẻ làm nguồn nguyên liệu chế biến ruốc. Như vậy là giá thành nguồn nguyên liệu đầu vào đã giảm đi đáng kể rồi. Bên cạnh đó, những nguyên liệu khác như mỡ, nước mắm, mì chính, đường… cũng được mua với giá rẻ mạt, không đảm bảo chất lượng”.
Bên cạnh việc mua những nguồn nguyên liệu giá rẻ, không đảm bảo vệ sinh trong quá trình làm ruốc thì việc sử dụng các chiêu trò khác như thêm bã sắn dây, ăn gian trọng lượng của ruốc cũng được nhiều cơ sở áp dụng. Trong đó, sử dụng bã sắn dây giả thành ruốc được sử dụng nhiều hơn cả.
Với cách gian lận bằng việc sử dụng bã sắn dây, những chủ cơ sở này sẽ đi thu mua bã sắn dây ở các địa điểm nghiền sắn dây, sau đó mang về, vệ sinh rồi cho vào máy đánh tơi bã sắn dây ra. Tiếp đó, dùng các chất tạo mùi, tạo vị để ngâm. Khi bã sắn dây ngấm đều, sẽ là quá trình xào sắn dây như xào với ruốc thịt bình thường với một tỷ lệ nhất định, để đánh lừa người tiêu dùng. Ở những loại ruốc như này, bã sắn dây bao giờ cũng nhiều hơn thịt.
Bên cạnh đó, để ăn gian trọng lượng của ruốc, trong khi chế biến, những cơ sở này thường cho thêm nhiều gia vị như nước mắm, đường nhiều hơn những loại ruốc khác. Theo đó, ruốc mặn, đồng nghĩa với việc trọng lượng ruốc sẽ được tăng lên. Một cách khác cũng hay được nhiều cơ sở sử dụng, là trộn khối lượng nhất định ruốc gà vào với ruốc lợn rồi quảng cáo là ruốc lợn nguyên chất để bán thu lời (vì ruốc gà có giá bán rẻ hơn ruốc làm từ thịt lợn).
