Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân: “Tòa án đã góp phần củng cố niềm tin của người dân vào một nền công lý, dân chủ, công bằng, nghiêm minh”

Tham dự Hội nghị còn có ông Đào Việt Trung, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch Nước; Bà Lê Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội; ông Mai Văn Chính, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương; Thượng tướng Lê Quý Vương, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an; Ông Hoàng Thanh Tùng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội...

Theo báo cáo, năm 2019, Ban cán sự, lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ đạo các Tòa án tiếp tục tập trung thực hiện tốt các giải pháp đột phá để nâng cao chất lượng công tác xét xử nên đã hoàn thành nhiều chỉ tiêu cơ bản đề ra. Từ ngày 1/12/2018 đến ngày 30/11/2019, Tòa án đã thụ lý 554.269 vụ việc, đã giải quyết được 494.403 vụ việc, đạt tỷ lệ 89,2%. Số vụ việc còn lại hầu hết trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. Tỷ lệ các bản án bị hủy sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án là 1,13%, giảm 0,03% so với cùng kỳ năm 2018, đáp ứng yêu cầu Quốc hội đề ra.

Trong quá trình xét xử, Tòa án đã đề cao nguyên tắc tranh tụng, bảo đảm nguyên tắc độc lập xét xử, suy đoán vô tội và các nguyên tắc tố tụng khác. Các vụ án lớn, phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm đã được đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh, được nhân dân đồng tình ủng hộ.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chụp ảnh lưu niệm với Lãnh đạo  và Thủ trưởng các đơn vị thuộc TANDTC

Tòa án các cấp đóng góp tích cực và hiệu quả vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng với việc đưa ra xét xử 279 vụ, 636 bị cáo phạm các tội tham nhũng, trong đó có nhiều vụ án lớn, nghiêm trọng và được dư luận xã hội quan tâm như: vụ án MobiFone mua 95% cổ phần của AVG; vụ án Phan Văn Anh Vũ về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ” xảy ra tại Đà Nẵng và một số địa phương; vụ án Nguyễn Ngọc Sự và đồng phạm về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”… Việc xét xử với tinh thần là “rõ đến đâu, xử đến đó, không có vùng cấm, không có ngoại lệ bất kể người đó là ai; kịp thời đưa các vụ án ra xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; tuyên hình phạt công bằng, nghiêm minh, được dư luận xã hội đánh giá cao; khẳng định quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta. Tòa án đã áp dụng đồng bộ các biện pháp để thu hồi triệt để tài sản tham nhũng ngay trong quá trình xét xử. Như vụ án Mobile phone mua  95% cổ phần của AVG, Hội đồng xét xử đã cho tạm dừng phiên tòa, tạo mọi điều kiện để bị cáo nộp lại tài sản tham nhũng và ngay trước ngày tuyên án, bị cáo Nguyễn Bắc Son đã nộp đủ 66 tỷ đồng tiền nhận hối lộ…

Đặc biệt, nhận thức rõ tầm quan trọng và hiệu quả thực tế của công tác hòa giải, sau khi triển khai thí điểm thành công tại Tòa án nhân dân hai cấp thành phố Hải Phòng, Tòa án nhân dân tối cao đã tiếp tục mở rộng triển khai thí điểm tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tại các địa phương này, đã thành lập Ban Chỉ đạo thí điểm, tổ chức các Trung tâm Hòa giải, đối thoại tại Tòa án; đào tạo Hòa giải viên, Đối thoại viên; tiến hành hòa giải, đối thoại tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính và đã thu được những kết quả tích cực. Kết quả đã hòa giải thành, đối thoại thành được 36.985 vụ việc trên tổng số 47.493 vụ việc, đạt tỷ lệ 78,08%.

Như vậy, số vụ việc hòa giải thành, đối thoại thành đã giúp các Tòa án không phải xét xử 36.985 vụ việc, qua đó ước tính tiết kiệm cho ngân sách nhà nước trên 150 tỷ đồng. Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức Hội nghị tổng kết thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; đồng thời, đã hoàn thiện hồ sơ Dự án Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8.

Trên cơ sở tổng hợp ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao đang tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan chỉnh lý, hoàn thiện dự án luật để trình Quốc hội xem xét, thông qua trong năm 2020 đảm bảo đúng lộ trình kế hoạch đề ra.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Lành đạo TANDTC cùng các đại biểu dự Hội nghị chụp ảnh lưu niệm

Phát biểu tại Hội nghị, thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chúc mừng và biểu dương những thành tích, đóng góp của ngành tòa án. Nhấn mạnh, nhiệm vụ của Tòa án nhân dân là rất cao quý, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận Tòa án đã góp phần củng cố niềm tin của người dân vào một nền công lý, dân chủ, công bằng, nghiêm minh. Báo cáo cũng trên tinh thần nghiêm túc, thẳng thắn chỉ ra những hạn chế, thiếu sót của ngành Tòa án và chỉ ra nguyên nhân, tìm ra những giải pháp phù hợp để khắc phục căn bản những hạn chế.

Về nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, năm 2020 là năm cuối thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp. Nhiệm vụ đặt ra với Tòa án các cấp là phải bám sát các chỉ đạo của Trung ương Đảng, tập trung thực hiện tốt những yêu cầu cải cách tư pháp và những nhiệm vụ còn lại của nhiệm kỳ; triển khai thực hiện tốt Nghị quyết của Quốc hội về công tác tư pháp vừa được ban hành tại Kỳ họp thứ Tám với nhiều chỉ tiêu, yêu cầu cao hơn được Quốc hội đặt ra cho ngành Tòa án. Cùng với đó, ngành tòa án cần tiếp tục tham gia tích cực vào việc tổng kết 15 năm (2005-2020) thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp của Đảng, đề xuất các mục tiêu, nhiệm vụ cho Chiến lược cải cách tư pháp giai đoạn mới.

Nhấn mạnh yêu cầu phải tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, đây là trách nhiệm chính trị của Tòa án các cấp, của các Thẩm phán trước Đảng, trước nhân dân. Do đó, nhiệm vụ trọng tâm của Tòa án các cấp là phải tập trung nâng cao chất lượng xét xử, bảo đảm xét xử nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, tâm phục, khẩu phục, được nhân dân đồng tình ủng hộ. Hạn chế đến mức thấp nhất các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán; kiên quyết khắc phục việc để án quá hạn luật định, vi phạm thời hạn tố tụng. Tăng cường xem xét, giải quyết các đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.

Đối với việc xét xử các vụ án tham nhũng, phát huy thành quả và kinh nghiệm vừa qua, Chủ tịch Quốc hội đề nghị ngành Tòa án tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng đẩy nhanh tiến độ giải quyết vụ án; áp dụng đồng bộ các biện pháp để có thể thu hồi triệt để tài sản ngay trong quá trình xét xử; chú trọng kiến nghị khắc phục những sơ hở của cơ chế, chính sách, sự buông lỏng trong quản lý cán bộ. Đối với việc xét xử các vụ án hành chính, cần đánh giá đầy đủ nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại trong xét xử loại án này thời gian qua và có các giải pháp cụ thể khắc phục trong thời gian tới.

Năm 2020 cũng là năm tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIII của Đảng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị ngành tòa án làm tốt nhiệm vụ lựa chọn, giới thiệu lãnh đạo Tòa án nhân dân địa phương có đủ tiêu chuẩn, điều kiện, phẩm chất, năng lực, uy tín tham gia cấp ủy nhiệm kỳ 2020 – 2025 theo yêu cầu cải cách tư pháp. Đồng thời, thông qua công tác xét xử, tập trung xử lý dứt điểm các vụ án được dư luận xã hội quan tâm, những vụ án phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương, những vụ án tiềm ẩn nguy cơ xảy ra điểm nóng, khiếu kiện phức tạp, đông người.

Đối với công tác cán bộ, có thể khẳng định, chất lượng của nền tư pháp là do cán bộ tư pháp quyết định. Từ đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ Thẩm phán phải là ưu tiên hàng đầu của Tòa án các cấp. Mỗi Thẩm phán phải lấy chuẩn mực trong Bộ Quy tắc đạo đức và ứng xử của Thẩm phán để phấn đấu, giữ gìn và rèn luyện. Ngành tòa án tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ; chú trọng kiện toàn đội ngũ lãnh đạo tòa án các cấp; làm tốt công tác luân chuyển cán bộ để rèn luyện, thử thách trong các môi trường công tác; tăng cường thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện các hạn chế, thiếu sót; kiên quyết xử lý nghiêm các cán cán bộ vi phạm.

Cùng với đó, ngành Tòa án cần tiếp tục đổi mới tổ chức bộ máy theo yêu cầu cải cách tư pháp, tăng cường hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật; tập trung nghiên cứu yêu cầu của Chiến lược cải cách tư pháp về đổi mới hệ thống tổ chức Tòa án theo thẩm quyền xét xử, không phụ thuộc vào đơn vị hành chính, đồng thời chủ động xây dựng cơ chế pháp lý cho việc tổ chức Tòa án khu vực. Trước mắt, ngành tòa án khẩn trương hoàn thành việc nghiên cứu để trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội việc thí điểm sáp nhập một số Tòa án cấp huyện. Đẩy nhanh việc xây dựng Tòa án điện tử theo đúng lộ trình đã cam kết trong Cộng đồng ASEAN; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tư pháp gắn với việc ứng dụng công nghệ thông tin để người dân dễ tiếp cận và phù hợp với việc tinh giản biên chế.

Năm 2020, ngành Tòa án kỷ niệm 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh thành lập. Trước những thời cơ và thách thức mới, nhiệm vụ của Tòa án các cấp rất nặng nề. Với bề dày truyền thống 75 năm xây dựng và trưởng thành, khắc ghi lời dạy của Bác Hồ mỗi cán bộ Tòa án phải thực sự là người “phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư”, phải thực sự “hiểu dân, gần dân, giúp dân và học dân”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ tin tưởng ngành Tòa án sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và sự kỳ vọng của nhân dân.

Tại Hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã trao Huân chương Lao động hạng Nhất cho các tập thể và cá nhân.