"Thận trọng khi thực hiện quy hoạch liên quan đến di sản"

Liên quan đến việc báo chí thông tin nhiều ngày qua về việc dự án khu đô thị tại khu 10B, phường Quang Hanh, thành phố Cẩm Phả đã khiến nhiều núi đá bị quây vào thành "hòn non bộ", đất đá san lấp làm đục và đổi màu nước biển.

Ngày 06/11, UBND tỉnh Quảng Ninh có công văn số 3105/UBND-GTCN&XD gửi Sở Kế hoạch và Đầu tư, UBND TP. Cẩm Phả về việc kiểm tra dự án này. Ngày 08/11, Văn phòng Chính phủ cũng có công văn 6769/VPCP-CN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc kiểm tra, xử lý phản ánh của báo chí về dự án đô thị trên.

Mới đây, ông Ksor Phước (nguyên Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc) cũng đã bày tỏ quan điểm, ý kiến về việc cần phải cẩn trọng khi thực hiện quy hoạch liên quan đến Di sản, thông qua một cuộc trả lời phỏng vấn ngắn đối với báo chí.

- Thưa ông, Vịnh Hạ Long là một trong bảy kỳ quan thiên nhiên thế giới và được UNESCO hai lần công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới hiện đang có dự án đô thị xây dựng vào vùng đệm; ông có quan điểm gì về vấn đề này?

Ông Ksor Phước: Không phải riêng Vịnh Hạ Long mà các vùng của đất nước ta, những vùng nào mà chính chúng ta xây dựng, đã được quốc tế công nhận là Di sản Thế giới theo quan điểm của tôi Nhà nước nên có quy hoạch về bảo tồn.

Nên nhớ rằng, trong phạm trù kinh tế du lịch gồm có 3 di sản: Di sản về Văn hoá, Di sản về Danh lam thắng cảnh và Di sản về Lịch sử, 3 Di sản này là mỏ vàng lộ thiên trong kinh tế du lịch. Vì vậy, ta phải có quy hoạch tổng thể để bảo tồn và phát huy những di sản đó. Nếu người dân tự ý lấn vào thì phải có chính sách để giải toả, cũng có nơi dân đã ở trước đó rồi sau khi công bố là nằm trong khu Di sản hoặc khu quy hoạch thì tôi nghĩ cấp tỉnh nên năng động, sáng tạo, phải tính làm sao để có lợi ích cho dân, lợi ích cho cả địa phương và cho cả nước.

Việc có dự án đô thị nằm trong vùng đệm, có người nói là vùng lõi thì chúng ta cần phải xem lại chất lượng quy hoạch…. Quan điểm của tôi, đã là Di sản thiên nhiên thì ta phải giữ, nếu để mất đi có nghĩa là mất mãi mãi.

- Được biết đã là Di sản Thế giới thì được bảo vệ bằng Điều ước Quốc tế, ông đánh giá như thế nào khi mà sự kiện này được UNESCO quan tâm?

Ông Ksor Phước: Vấn đề không phải là ta lo quốc tế họ can thiệp vào mà lo cho chính chúng ta bởi di sản đó là của ta và như tôi đã nói, nếu chúng ta để mất thì sẽ mất mãi mãi. Vậy nên nếu quy hoạch mà đụng đến những vấn đề thuộc diện khu bảo tồn Di sản thế giới và được thế giới công nhận thì các nhà quy hoạch phải tính toán lại. Quan trọng quy hoạch phải hợp lý, vừa phát huy được đời sống kinh tế, văn hoá, xã hội của người dân trong vùng đó nhưng vẫn phải giữ được những đường nét chính cơ bản về cảnh vật, không gian, khu bảo tồn, khu di tích, danh lam thắng cảnh của Vịnh Hạ Long.

- Dự án đô thị tại vùng đệm Vịnh Hạ Long được cho là đã đầy đủ thủ tục nhưng thực tế đang gây nhiều tranh cãi...Ông có ý kiến gì về vấn đề này?

Ông Ksor Phước: Tôi lấy làm tiếc vì trước đó chúng ta đã có bài học trong phạm trù kinh tế du lịch trên 3 phương diện về di sản: Di sản về văn hóa, Di sản Di tích về lịch sử, Di sản về Danh lam thắng cảnh nhưng chúng ta không rút kinh nghiệm.

Tôi lấy ví dụ như một số nước châu Á cũng đã có nhiều bài học từ những khu nông thôn, những khu di tích xây dựng cách đây hàng trăm năm, sau đó họ xây dựng thành những khu đô thị mới và họ đã thấy đây là việc sai lầm và chúng ta nên rút kinh nghiệm để tránh những sai lầm đó.

Tôi còn nhớ Quốc hội khoá XII hay XIII, khi chúng ta bàn về làm đường quốc lộ qua vùng rừng Cúc Phương từ Ninh Bình đến Quảng Bình sẽ đụng đến vùng rừng di sản, lúc đó Quốc hội đã đề nghị Chính phủ tính toán lại trong quy hoạch phải tránh xuyên vào vùng Rừng bảo tồn Di sản thiên nhiên.

Nếu bất cứ dự án hay công trình nào mà chạm vào những vùng di sản, vùng bảo tồn hoặc vùng rừng đặc dụng thì nên tránh, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sinh hoạt của muôn loài, nhất là động, thực vật quý hiếm, nếu mất đi thì mãi mãi sẽ không lấy lại được.

Đất đai của Việt Nam cũng chỉ bằng đó thôi, biển cũng chỉ bằng đó những di sản thiên nhiên Thế giới ở Việt Nam cũng chỉ có vậy trong lãnh thổ Việt Nam. Vì vậy, bắt buộc ta phải xử sự nó một cách hợp lý, đúng đắn nhất.

Thái độ của chúng ta đối với Di sản, Di tích lịch sử không để chết hoặc lụi tàn theo thời gian mà việc giữ gìn, bảo tồn, phát huy Di sản, Di tích lịch sử là rất thiết thực để giáo dục, nâng cao ý thức dân tộc cho các thế hệ người Việt Nam ta. Đồng thời Di sản Di tích lịch sử lại là sự hỗ trợ thiết thực cho xây dựng, đời sống kinh tế xã hội của chính người dân trong vùng phát triển, trong hiện tại hướng tới tương lai tốt đẹp hơn.

Trân trọng cảm ơn ông!