Tòa án với phương châm “Đoàn kết, trách nhiệm, kỷ cương, liêm chính, đổi mới, vượt khó và hiệu quả"

Tiếp tục chương trình làm việc kỳ họp thứ 8, sáng 26/11, Quốc hội nghe Báo cáo công tác của TAND năm 2024 và Báo cáo thẩm tra các báo cáo về công tác của Chánh án TANDTC.

Số vụ việc thụ lý tăng 7,73%, giải quyết tăng 8,4%

Trình bày báo cáo công tác của TAND năm 2024, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Lê Minh Trí cho biết, năm 2024, Tòa án các cấp triển khai thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh số lượng các loại vụ việc phải thụ lý, giải quyết vẫn tiếp tục tăng với tính chất, mức độ ngày càng phức tạp, nhất là các tội phạm ma túy, vi phạm trật tự an toàn giao thông, xâm hại tình dục trẻ em, tội phạm mạng...

"Các Tòa án vừa phải làm tốt công tác giải quyết, xét xử các loại vụ việc, vừa phải tiếp tục thực hiện tốt Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án và tổ chức phiên tòa xét xử trực tuyến; triển khai các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; chuẩn bị các điều kiện để triển khai Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2025", Chánh án Lê Minh Trí báo cáo.

Ngay từ đầu năm 2024, Ban cán sự đảng, Chánh án TANDTC đã kịp thời ban hành các văn bản lãnh đạo, chỉ đạo các TAND, trong đó yêu cầu các Tòa án tiếp tục duy trì và thực hiện tốt 17 giải pháp đột phá nhằm nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án. Trên cơ sở đó, các Tòa án đã khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch công tác với các nhiệm vụ, biện pháp cụ thể và tổ chức thực hiện khẩn trương nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác, quyết tâm phấn đấu đạt và vượt các chỉ tiêu công tác trong Nghị quyết của Quốc hội và của TANDTC đề ra.

Về Kết quả giải quyết, xét xử các loại vụ việc, Tòa án các cấp đã thụ lý 653.082 vụ việc, đã giải quyết được 585.932 vụ việc, đạt tỷ lệ 89,72%; cao hơn năm trước 0,56%.

So với năm 2023, số vụ việc đã thụ lý tăng 7,73%; đã giải quyết tăng 8,4%. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của Tòa án là 0,77%, thấp hơn năm trước 0,12% và đáp ứng yêu cầu Nghị quyết Quốc hội đề ra.

Đã xử lý nghiêm nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ

Đáng chú ý, về các vụ án hình sự, Tòa án các cấp đã giải quyết, xét xử đạt tỷ lệ 98,18% về số vụ và 96,82% về số bị cáo, cao hơn năm trước 0,18% về số vụ và 0,47% về số bị cáo, vượt 10,18% so với Nghị quyết Quốc hội giao.

Việc xét xử bảo đảm nghiêm minh, đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; chưa phát hiện trường hợp kết án oan người vô tội.

Đáng chú ý, đã xử lý nghiêm nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ thuộc Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và Ban Chỉ đạo về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực cấp tỉnh theo dõi chỉ đạo và các vụ án gây thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc trong xã hội.

"Các Tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước và có sự phân hóa các đối tượng trong vụ án đảm bảo vừa xử lý nghiêm minh, vừa nhân văn, thuyết phục, đúng quy định của pháp luật", Chánh án Lê Minh Trí cho biết.

Vượt 9,51% so với Nghị quyết Quốc hội giao trong giải quyết các vụ việc dân sự

Về các vụ việc dân sự, Tòa án các cấp đã giải quyết, xét xử đạt tỷ lệ 87,51%, cao hơn năm trước 0,47% và vượt 9,51% so với Nghị quyết Quốc hội giao. Cùng với đó, thực hiện có hiệu quả công tác hòa giải, làm tốt việc hướng dẫn các đương sự thực hiện nghĩa vụ cung cấp chứng cứ, tài liệu của vụ án; tăng cường phối hợp với các cơ quan hữu quan nhằm giải quyết tốt vụ án; hạn chế đến mức thấp nhất việc để án quá thời hạn giải quyết theo quy định.

Về các vụ án hành chính, Tòa án các cấp đã giải quyết, xét xử đạt tỷ lệ 76,92%, cao hơn năm trước 1,85% và vượt 16,92% so với chỉ tiêu Nghị quyết Quốc hội giao. Đã chú trọng việc tổ chức đối thoại giữa các bên; tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan có liên quan để giải quyết vụ án nhanh chóng, tổ chức 960 phiên tòa xét xử trực tuyến. Tính đến 30/9/2024, không có vụ án hành chính quá hạn do nguyên nhân chủ quan.

Việc xem xét quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính; đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng được thực hiện đúng quy định. Việc ra quyết định thi hành án hình sự đảm bảo đúng thời hạn theo quy định của pháp luật, đạt tỷ lệ 99,03%. Việc xem xét, giải quyết các yêu cầu bồi thường được các Tòa án giải quyết bảo đảm khách quan, thận trọng, đúng pháp luật.

Về thi hành Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Tòa án các cấp đã giải quyết đạt tỷ lệ 91,55% đối với các đơn đương sự đồng ý hòa giải.

Về giải quyết đơn đề nghị giảm đốc thẩm, tái thẩm, đã giải quyết đạt tỷ lệ 63,32%, tăng 0,13% so với năm 2023 và vượt 3,32% so với Nghị quyết Quốc hội.

Tích cực tham gia xây dựng thể chế

Trong năm 2024, TANDTC đã hoàn thiện và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với Hồ sơ Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên và Hồ sơ Dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng; hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dụng Dự án Luật Phá sản (sửa đổi).

Theo Chánh án, hệ thống đã chủ động phối hợp với các cơ quan có liên quan chỉnh lý và trình Quốc hội thông qua Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) tại kỳ họp thứ 7. Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã ban hành 04 Nghị quyết hướng dẫn áp dụng pháp luật; Chánh án TANDTC đã công bố thêm 09 án lệ, nâng tổng số án lệ được thông qua lên 72 án lệ.

Công tác cán bộ tiếp tục được coi trọng, tính đến ngày 30/9/2024, TAND các cấp có 14.015 công chức. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại chức vụ lãnh đạo, quản lý và công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ tiếp tục được quan tâm; việc tuyển dụng, điều động, luân chuyển, biệt phái được thực hiện theo đúng quy định.

Thường xuyên tổ chức Hội nghị tập huấn trực tuyến, các Hội thảo chuyên sâu về kỹ năng xét xử các loại vụ án. Đã tổ chức 21.261 phiên tòa rút kinh nghiệm, qua đó giúp các Thẩm phán có thêm kinh nghiệm, năng lực chuyên môn và rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp.

Cũng trong năm 2024, hệ thống Tòa án đã tổ chức xét xử trực tuyến đối với 20.302 vụ việc, giúp người dân dễ dàng tiếp cận công lý.

Coi trọng việc quy hoạch, đào tạo và bổ nhiệm người đứng đầu các cấp Tòa án

Từ kết quả đạt được, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Lê Minh Trí khẳng định, năm 2025, hệ thống Tòa án sẽ tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức, ý thức tổ chức kỷ luật; quán triệt phương châm hành động “Đoàn kết, trách nhiệm, kỷ cương, liêm chính, đổi mới, vượt khó và hiệu quả" trong toàn ngành. Tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, vụ việc theo quy định; phấn đấu thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu công tác theo Nghị quyết của Quốc hội.

Kiện toàn tổ chức bộ máy thanh tra để tăng cường kỷ luật, kỷ cương; nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác kiểm tra, thanh tra. Nghiên cứu bổ sung, điều chỉnh nội dung, phương pháp kiểm tra, giám sát và có biện pháp xử lý cụ thể nhằm đủ sức răn đe, giáo dục chung, đánh giá đúng thực trạng, thực chất công việc nhất là trong lĩnh vực dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại... đi đôi với việc kiện toàn tổ chức thanh tra ở Tòa án cấp cao và Tòa án cấp tỉnh để tăng cường công tác thanh tra, kỷ luật, kỷ cương công vụ; thực hiện nghiêm quy định về xử lý trách nhiệm của người đứng đầu đối với các vi phạm của công chức, viên chức, người lao động trong phạm vi quản lý và thực hiện các biện pháp phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong nội bộ ngành.

Coi trọng công tác tổ chức cán bộ. Tập trung nghiên cứu, xây dựng các văn bản quy định chi tiết hướng dẫn triển khai thi hành Luật Tổ chức Tòa án nhân dân. Coi trọng việc quy hoạch, đào tạo và bổ nhiệm người đứng đầu các cấp Tòa án, phát huy vai trò của người đứng đầu trong chỉ đạo công tác nghiệp vụ xét xử và công tác quản lý đơn vị Tòa án. Thực hiện tốt công tác tuyển dụng công chức, tổ chức thi tuyển chọn, nâng ngạch Thẩm phán; tăng cường rà soát quy hoạch, luân chuyển, điều động, đánh giá và bổ nhiệm cán bộ, kết hợp thực hiện chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tiêu cực, trì trệ, đồng thời qua đó đào tạo, rèn luyện toàn diện cán bộ đáp ứng nhu cầu xây dựng, phát triển nguồn nhân lực cho Tòa án các cấp.

Chánh án Lê Minh Trí kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tăng cường công tác hướng dẫn áp dụng pháp luật và coi trọng công tác giải thích pháp luật để bảo đảm thống nhất nhận thức và áp dụng pháp luật trong hoạt động xét xử. Hoàn thành các dự án luật, pháp lệnh được phân công chủ trì soạn thảo đúng tiến độ, chất lượng. Tăng cường nghiên cứu, lựa chọn, phát triển án lệ.

Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, con người và các điều kiện cần thiết khác để triển khai các Tòa án chuyên biệt theo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân năm 2024; gắn với các hoạt động hợp tác quốc tế; trao đổi kinh nghiệm trong việc đào tạo Thẩm phán đối với các lĩnh vực kinh doanh thương mại, trọng tài quốc tế, sở hữu trí tuệ, phá sản, tư pháp người chưa thành niên... nhằm triển khai có hiệu quả các dự án Luật đã và đang được Quốc hội xem xét thông qua, ban hành tại kỳ họp thứ 7, thứ 8 này.

Tiếp tục đổi mới thủ tục hành chính - tư pháp; tập trung hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt động của bộ phận “hành chính tư pháp” để thực hiện cơ chế một cửa liên thông và đơn giản hóa việc tiếp nhận, hướng dẫn giải quyết yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, công dân trước và sau các phiên tòa; đẩy mạnh công tác chuyển đổi số trong ngành.

Duy Tuấn - Hữu Tuấn