Nguyên nhân và cách khắc phục sầu riêng méo trái
Số lượng lớn sầu riêng sau thu hoạch tại các nhà vườn bị méo trái, làm giảm chất lượng mẫu mã sản phẩm, ảnh hưởng tới giá cả và việc xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.
Sầu riêng ở nước ta được trồng tập trung chủ yếu ở các tỉnh Tây Nguyên, Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ. Đây là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao, góp phần đáng kể cải thiện đời sống, thu nhập của người nông dân.
Đặc biệt, từ tháng 7/2022, khi sầu riêng tươi của Việt Nam được phép nhập chính ngạch sang thị trường Trung Quốc, giá loại trái cây này được đẩy lên cao, có thời điểm lái buôn tới thu mua tại vườn với giá 230.000 đồng/kg sầu Thái và 160.000 đồng/kg đối với Ri 6.
Tuy nhiên, đây cũng là loại cây trồng “khó tính”, để đạt năng suất cao, trái đều, đẹp cần rất nhiều công chăm bón. Ngoài việc tưới tiêu, bón phân, phun thuốc trừ sâu bệnh, người trồng sầu riêng cần chú ý thời điểm cây ra hoa, thụ phấn.
Theo Trạm trồng trọt và Bảo vệ thực vật thị xã Trảng Bàng (tỉnh Tây Ninh), nguyên nhân trái sầu riêng phát triển không đều, bị méo mó là do hoa thụ phấn không đủ và do thiếu dưỡng chất.
Cụ thể, sầu riêng có hoa lưỡng tính, nở về đêm, hầu như không thể tự thụ phấn mà phải nhờ dơi và côn trùng và phấn của những cây khác. Nếu người làm vườn thụ phấn thủ công cho sầu riêng, nếu không đúng kỹ thuật, cũng khiến trái sầu riêng méo mó .
Ngoài ra, nguyên nhân còn do cây thiếu dinh dưỡng để nuôi trái. Trong quá trình nuôi trái, nếu cây ra đọt non, cây sẽ ưu tiên một lượng lớn chất dinh dưỡng để nuôi đọt mới, lượng dinh dưỡng còn lại không đủ để nuôi trái, làm cho trái phát triển chậm, dị hình, làm méo trái hay còn gọi giật hộc. Hoặc khi cây đậu quả để lại quá nhiều quả trên cùng chùm, trên cây có nhiều lứa trái, gây cạnh tranh dinh dưỡng.
Để khắc phục tình trạng trái sầu riêng bị méo, Trạm trồng trọt và Bảo vệ thực vật thị xã Trảng Bàng khuyến cáo, các nhà vườn nên áp dụng trong một vườn nên trồng vài giống khác nhau; thụ phấn nhân tạo đúng kỹ thuật để cây thụ phấn và đậu trái tốt hơn. Thời điểm tiến hành thụ phấn tốt nhất là khoảng 6 – 9 giờ tối.
Chăm sóc vườn sau thu hoạch, cho vườn tập trung ra đọt trước lúc xổ nhụy, cùng lúc cây mới ra mắt cua. Giai đoạn từ khi cây ra mắt cua đến khi cây xổ nhụy tầm 1,5 - 2 tháng, ra đọt thành công trong giai đoạn này, lúc cây xổ nhụy, nuôi quả non thì lá bước vào giai đoạn lá lụa, không phát triển thêm cơi đọt, không cạnh tranh dinh dưỡng với trái non.
Thời điểm thích hợp để bón phân tạo mầm là lúc cơi cuối vừa chuyển lụa, thường là những loại NPK có tỷ lệ lân (P) cao.
Kéo đọt (cho vườn ra đọt tập trung) rong điều kiện thời tiết thuận lợi, 5 - 6 tuần sau khi tạo mầm sầu riêng sẽ xuất hiện mắt cua, 7 - 10 ngày sau, khi mắt cua vừa đều, cây sẽ ra đọt mới.
Khi thấy cơi đọt xuất hiện bằng đầu hạt gạo, cần bón thúc đọt ra nhanh, đều. Lưu ý, giai đoạn này cần phòng trừ rầy, rệp và nhện đỏ để bảo vệ cơi đọt vừa ra.
Không nên sử dụng quá nhiều đạm vào lúc mưa cũng như khi trái còn quá nhỏ; không sử dụng kích ra rễ, đọt giai đoạn này.
Nếu kéo đọt không thành công, đọt không xuất hiện hoặc đọt vừa xuất hiện thì bị rầy, rệp tấn công hay thời tiết khô lạnh làm đọt khô và rụng, thì khi đó cần áp dụng các biện pháp chặn đọt.
Dùng hóa chất hoặc dinh dưỡng để kìm hãm sự phát triển của đọt non. Cần chặn đọt kịp thời khi lá còn ở dạng mầm.
Một số hóa chất thường được dùng để chặn đọt như Kali Nitrat (KNO3), MKP, Kali sunphat, Hexaconazole, Lân 2 chiều, …
Phun lúc đọt vừa bằng hạt gạo, phun ướt đều tán lá lúc sáng sớm hoặc chiều mát, hạn chế phun trực tiếp vào hoa hay trái non, phun 2 - 3 lần cách nhau 5 - 7 ngày.
Biện pháp chặn đọt chỉ nên áp dụng khi biện pháp kéo đọt không thể áp dụng hoặc thất bại để bảo vệ sức khỏe của cây trồng.
Về vấn đề tỉa bông, chỉ nên để 1 – 2 đợt hoa tập trung; tỉa bỏ toàn bộ bông đầu cành; tỉa thưa các chùm bông trong cành, các chùm bông cách nhau khoảng 15 – 20 cm, ưu tiên chừa lại chùm bông dưới dạ (bụng), tỉa bỏ các chùm bông bên hông; tỉa bông trong chùm: tỉa bỏ bông ốm, nhỏ, xấu, bị sâu bệnh, dị dạng… mỗi chùm bông chỉ chừa khoảng 10 – 20 bông.
Tỉa trái non, chỉ nên để 1 hoặc 2 trái trên một chùm và để trái trên cành thích hợp, không nên để trái trên những cành có kích thước nhỏ, khả năng đậu quả kém vì có thể làm chết cả cành.
Trong thời kỳ nuôi trái, ngoài việc tỉa trái non cũng cần bổ sung các loại nguyên tố đa, trung, vi lượng cho cây để giúp thúc trái lớn nhanh, đều và chống hiện tượng méo trái.