Hé lộ công thức trà trộn “thần dược cung đình” để trục lợi
Điều tra - Ngày đăng : 10:23, 22/06/2017
“Thần dược cung đình” bán như cho?
Công dụng của yến thì có lẽ khỏi phải bàn cãi. Cũng chính vì tác dụng tích cực cho sức khỏe và sự quý hiếm của nó, mà mặt hàng này đang được làm giả, nhái, pha các loại tạp chất khác..., khiến người tiêu dùng khó phân biệt đâu là sản phẩm thật, đâu là sản phẩm giả, kém chất lượng...
Bà Nguyễn Thị Nga (ngụ quận Phú Nhuận, TP. HCM) chia sẻ: “Giờ, đi đâu cũng thấy cửa hàng bán yến sào, kể cả ở chợ họ cũng bày bán như mỳ tôm ấy, không biết đường nào mà lần. Tôi có nhu cầu thật cũng chẳng biết đến đâu mà mua cho an toàn và được tổ yến như mình mong muốn”.
Yến không rõ nguồn gốc bày bán tràn lan tại các chợ tại TP. HCM
Theo ghi nhận của PV, hiện nay, cửa hàng yến sào mọc lên như nấm sau mưa, tập trung tại các đường như Lý Thường Kiệt (quận Tân Bình), Trần Hưng Đạo, chợ An Đông (quận 5), chợ Bến Thành (quận 1), chợ Bình Tây (quận 6)... với mẫu mã (hộp) đa dạng, phong phú và giá thì cũng mỗi nơi một kiểu. Đó là chưa kể hàng ngàn đại lý, người bán hàng trên các trang mạng, thậm chí có chỗ còn bán yến sào với giá khá... bèo.
Tại chợ Bình Tây, PV bước vào sạp hàng của người bán hàng tên L. có bày bán rất nhiều loại yến sào. Bà L. quảng cáo, đây toàn là yến sào hảo hạng, từ TP. Nha Trang (tỉnh Khánh Hòa) rồi yến huyện Cần Giờ (TP. HCM) đủ cả. “Đó toàn là thương hiệu uy tín nhé”, bà L. nói. Tuy nhiên, ngoài một số hộp yến có nhãn mác là các thương hiệu lạ lùng, thì còn rất nhiều hộp yến đựng trong túi nilon không nhãn mác, hộp trống không, nhưng bà L. vẫn quảng cáo đó là yến Khánh Hòa. Về giá, bà L. cho biết, hộp yến nguyên tổ loại 100gr có giá 1,6 triệu đồng. “Đây là yến loại 1 đấy nhé”, bà L. cho hay.
Tương tự, bước sang vài gian hàng kế bên của ông M., PV thấy bày bán rất nhiều loại yến. Khi PV hỏi có yến nhập khẩu hay không thì ông M. cho biết: “Yến gì cũng có. Yến nhập khẩu thì giá “mềm” hơn chút so với yến Việt Nam”.
Cụ thể, giá yến của Malaysia, hộp 100gr có giá 1,4 triệu đồng. PV hỏi: “Nếu lấy sỉ thì giá có bớt không?”. Ông M. khẳng định: “Nếu lấy sỉ thì có thể bớt cho vài giá”. Ngoài chợ Bình Tây thì tại chợ An Đông, chợ Bến Thành, yến cũng được bày bán la liệt.
Tạt vào cửa hàng bán yến sào N.M. trên đường Cách Mạng Tháng 8 (quận 3), loại “yến sào tinh chế 10g” mang thương hiệu Đ.N., dù giá đã giảm 50%, cũng còn tới 300 ngàn đồng (tức 3 triệu đồng/100gr). Tương tự, cửa hàng yến của S.G.A. trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (quận 1) cũng có giá trên 3 triệu đồng cho loại “yến thô”. Hay như “tổ yến trắng sơ chế” của K.H., loại một trong cửa hàng trên đường 3/2, quận 10 có giá 4,9 triệu đồng/100gr...
Trao đổi với PV, ông Trương Xuân Vũ Tiến (chủ doanh nghiệp phân phối yến sào tại quận Tân Bình), người có nhiều năm nuôi, phân phối yến tại thị trường Việt Nam cho biết: “Theo khảo sát của chúng tôi thì hiện nay, yến được bán rẻ nhất chính là ở trên các trang mạng với giá khoảng 1,6 triệu đồng/100gr”.
Công nghệ “xào” yến sào
Anh Nguyễn Văn Vinh (một người chuyên đi thu mua yến tại các hộ nuôi yến) cho biết, giá thu mua yến thô tại các hộ nuôi yến đã cao rồi, do vậy nếu cộng vào các khoản như vận chuyển, hao hụt, nhân công, sơ chế, thì giá bán yến sào nguyên tổ như các chợ là có vấn đề. Nếu đúng là yến nguyên chất, phải có giá từ 35 – 40 triệu đồng/kg. Tương tự, chủ doanh nghiệp có thương hiệu tại TP. HCM cho biết, yến nguyên tổ, nguyên chất thì giá bán là dưới 2 triệu đồng/100gr sẽ khiến doanh nghiệp lỗ.
Đi tìm câu trả lời cho yến giá rẻ, PV biết được một số “bí kíp”. Trao đổi với PV, ông Tiến khẳng định, trên thị trường không có yến giả, chỉ có các loại kém chất lượng mà thôi. Bởi làm yến giả rất dễ bị phát hiện. Nhiều người nói và cả một số bài báo cũng cho rằng, yến sào có giá rẻ chính là do có sự pha trộn giữa yến thật (một phần nhỏ) trộn với rau câu hoặc mủ trôm.
“Tuy nhiên, tôi cho rằng, không hề có những sự pha trộn này. Nếu tôi là một người làm ăn gian dối, tôi sẽ không thực hiện theo cách này, vì rất dễ bị phát hiện. Thứ nhất, bằng kinh nghiệm dân gian và người dùng hay sử dụng đó chính là ngâm yến vào nước hoặc đun sôi. Nếu có mủ trôm hay rau câu thì yến sẽ bị nở và bể, nhão ra. Thứ hai, khi cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra, thì rất dễ phát hiện. Do đó, cách làm này không khả thi”, ông Tiến chia sẻ.
PV hỏi: “Vậy có cách nào để có thể kiếm lời từ yến, đồng thời bán với giá rẻ mạt?”. Ông Tiến tiết lộ: “Cách duy nhất để an toàn và có thể lừa người tiêu dùng chính là cho thêm đường ăn vào”.
Ông Tiến phân tích: “Hiện nay, theo kinh nghiệm của tôi thì đa phần yến được cho thêm đường ăn vào với tỉ lệ 40 – 60. Nghĩa là chỉ có 40% là yến, còn lại 60% là đường. Đặc trưng của yến là hút nước, do đó, người ta sẽ bỏ tổ yến vào nước đường cho hút đến tỉ lệ mong muốn rồi đưa ra thị trường tiêu thụ. Với cách làm này, nếu đưa yến cho vào nước ngâm hoặc đun sôi cũng không ảnh hưởng gì, nhưng ăn vào thì không đúng như là yến nguyên chất. Thậm chí, khi cho đường ăn vào với tỉ lệ quá nhiều thì sẽ hủy hoại những tác dụng của yến, thậm chí nó tạo ra một loại a-xít có hại cho sức khỏe”.
Ông Tiến nói thêm, khi bỏ đường vào thì sẽ không nhận biết được đó là yến non, yến ngâm nhiều trong nước (yến thường được ngâm nhiều trong nước để nhặt chất dơ, lông cho nhanh). PV hỏi tiếp: “Vậy có tình trạng sử dụng các loại hóa chất để làm sạch yến hay không?”. Ông Tiến cho rằng, cách này chỉ những người mới hoặc không biết mới áp dụng. Nếu người biết làm thì họ sẽ không dùng cách này. Bởi, nếu dùng các loại chất tẩy để làm sạch, thì nó sẽ làm mất mùi của yến. Yến mất mùi thì sẽ giảm giá trị. Cũng có người cho rằng, yến mất mùi thì không còn tác dụng nữa. Do đó, ít người sẽ chọn cách này để làm sạch yến.
Để làm sạch yến, hiện nay, có một cách phổ biến mà nhiều người đang áp dụng, chính là bỏ dầu ăn vào một cái thau, sau đó đưa tổ yến chà vòng quanh thành thau, lông yến sẽ dính vào dầu ăn, cho đến khi sạch. Việc sử dụng dầu ăn sẽ làm sạch lông, đồng thời cũng an toàn và giữ được mùi của tổ yến. Nếu dùng cách này, thì một người có thể làm sạch được 1kg yến trong vòng một giờ, còn dùng phương pháp thủ công thì phải mất 1,5 ngày với 3 – 4 người mới có thể làm sạch được 1kg yến.
Theo tiến sỹ Trần Thị Minh Hạnh, Phó Giám đốc trung tâm Dinh dưỡng TP. HCM, nếu sử dụng chất tẩy để làm trắng tổ yến và người tiêu dùng sử dụng nhiều có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Nó có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, nếu hấp thụ vào máu sẽ ảnh hưởng xấu đến các cơ quan chức năng khác. Vì vậy, người tiêu dùng cần tìm đến các cơ sở uy tín để có thể mua được các sản phẩm tốt, an toàn cho sức khỏe.