Nhiều ngoại tệ mất giá tác động trực tiếp tới doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản

Ngày 14/7, đồng yên đã giảm xuống mức thấp kỷ lục mới trong vòng 24 năm so với đồng đô la Mỹ. Nguyên nhân chủ yếu khiến đồng yên giảm mạnh so với đồng USD là do các nhà đầu tư lo ngại khoảng cách lãi suất giữa hai nền kinh tế sẽ nới rộng khi Fed có thể sẽ còn tiếp tục tăng lãi suất.

Đồng Euro của châu Âu cũng chứng kiến lần đầu tiên trong vòng 20 năm giảm xuống mức ngang bằng với đồng USD. Một trong những nguyên nhân khiến đồng Euro mất giá là do giá khí đốt tăng mạnh và sự không chắc chắn xung quanh nguồn cung năng lượng từ Nga liên quan đến cuộc xung đột tại Ukraine, gây ra lo ngại suy thoái trong khu vực đồng Euro. 

Trong khi Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất mạnh mẽ để giảm lạm phát, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) lại chưa đưa ra các quyết định tương tự. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP), khi đồng Euro giảm giá so với USD, dù các doanh nghiệp Việt không bị ảnh hưởng do hầu hết giao dịch xuất nhập khẩu bằng USD, nhưng lợi nhuận của nhà mua hàng giảm nên họ có thể giảm nhu cầu với các mặt hàng xuất khẩu Việt Nam. 

Bên cạnh đó, khi đồng nội tệ yếu đi, hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn, người tiêu dùng châu Âu sẽ cân nhắc chi tiêu, lựa chọn những mặt hàng thiết yếu có giá hợp túi tiền, điều này làm giảm sức cầu. Đồng yên rớt giá xuống mức thấp nhất trong 24 năm so với đồng USD làm xuất hiện tình trạng nhà nhập khẩu Nhật Bản đề nghị đàm phán lại giá đề bù đắp những thiệt hại cho họ khi đồng yên sụt giá. 

Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam đang gặp phải tình trạng khách hàng đã ký hợp đồng từ trước nhưng xin đàm phán nhận hàng chậm lại. Hơn nữa, khi bị thiệt nhiều do đồng nội tệ mất giá, các nhà nhập khẩu của Nhật Bản cũng sẽ điều chỉnh kế hoạch cũng như nhu cầu nhập hàng trong giai đoạn này.

Số liệu từ VASEP cho thấy, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang Nhật Bản trong nửa đầu năm nay đạt trên 800 triệu USD, tăng 18% so với cùng kỳ. Trước áp lực lạm phát, giá thủy sản tại Nhật Bản liên tục tăng trong thời gian qua. Việc đồng yên Nhật Bản mất giá làm cho người dân Nhật phải cân nhắc và thắt chặt chi tiêu, do vậy các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường này cũng khó có những đột phá đáng kể từ nay đến cuối năm.

Tại thị trường EU, xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường này trong nửa đầu năm 2022 đạt trên 688 triệu USD, tăng hơn 41% so với cùng kỳ năm trước. Sau khi tăng 58% trong quý I, xuất khẩu thuỷ sản sang EU trong quý II cũng chậm lại, tăng 31% đạt 390 triệu USD.

Cùng với đồng Euro mất giá, EU cũng là thị trường có mức lạm phát cao trong nửa đầu năm nay. Lạm phát kỷ lục 8% trong quý II cho thấy thương mại của EU đang bị khủng hoảng, sau Covid và đặc biệt sau những lệnh trừng phạt thương mại với Nga do xung đột tại Ukraine. 

Lạm phát phủ bóng đen lên nền kinh tế khu vực Eurozone (Khu vực đồng Euro), tác động giảm nhu cầu tiêu dùng của người dân châu Âu. Do vậy, những mặt hàng thuỷ hải sản giá cao sẽ nằm trong danh sách mà người tiêu dùng phải cân nhắc, tính toán.

Ở chiều ngược lại, khi đồng USD tăng giá cũng có nghĩa chi phí nhập khẩu nguyên vật liệu sẽ tăng theo. Điều này sẽ ảnh hưởng tới các doanh nghiệp của Việt Nam phải nhập khẩu nguyên vật liệu từ nước ngoài.

Trong điều kiện thị trường hàng hóa thế giới và thị trường ngoại hối có nhiều biến động như hiện nay, VASEP khuyến cáo các doanh nghiệp xuất khẩu phải chú ý đến tỷ giá hối đoái giữa VND và các đồng tiền thanh toán ngoại thương. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp lựa chọn thị trường xuất - nhập khẩu và lựa chọn đồng tiền thanh toán có lợi cho doanh nghiệp mình.

Sự sát cánh của Chính phủ, các Bộ ngành, ngân hàng trong việc linh hoạt chỉ đạo, thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, điều chỉnh tỷ giá, lãi suất ổn định hợp lý…luôn rất là điều rất cần thiết với doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường thế giới diễn biến khó lường hiện tại. Đặc biệt là với doanh nghiệp xuất - nhập khẩu các mặt hàng thuỷ sản Việt Nam.

Mai Anh