TANDTC: Góp ý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015

Để tiếp tục hoàn thiện BLHS năm 2015 bảo đảm chất lượng trước khi trình Quốc hội thông qua, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn đấu tranh phòng chống tội phạm, TANDTC tổ chức Hội thảo để thảo luận, góp ý kiến đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS số 100/2015/QH13. Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn chủ trì hội thảo.

Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo TANDTC, Thẩm phán TANDTC; đại diện Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, VKSNDTC; lãnh đạo các đơn vị chức năng của TANDTC, các TAND cấp cao, TAND TP Hà Nội, TAND tỉnh Nam Định, Hà Nam, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Ninh Bình… 

Sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 là cần thiết

BLHS số 100/2015/QH13 (BLHS năm 2015) được Quốc hội khoá XIII, kỳ họp thứ 10 thông qua ngày 27/11/2015 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2016. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện Nghị quyết số 109/2015/QH13 của Quốc hội về việc thi hành BLHS năm 2015, các cơ quan hữu quan đã phát hiện, phản ánh về một số sai sót kỹ thuật và những quy định chưa hợp lý trong BLHS. Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII đã chỉ đạo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội chủ trì phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Công an, TANDTC, VKSNDTC và các cơ quan liên quan tiến hành rà soát tổng thể toàn bộ các quy định của BLHS năm 2015 để phát hiện những sai sót và đề xuất phương án khắc phục nhằm bảo đảm áp dụng thống nhất BLHS trong thực tiễn. Kết quả rà soát đã được báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn định hướng những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015

Ngày 29/6/2016, Quốc hội khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 144/2016/QH13 về việc lùi hiệu lực thi hành của BLHS số 100/2015/QH13, BLTTHS số 101/2015/QH13, Luật Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự số 99/2015/QH13, Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam số 94/2015/QH13 và bổ sung dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS số 100/2015/QH13 vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016. Thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2016, tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 (dự án Luật). Ngay sau kỳ họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ủy ban Tư pháp của Quốc hội phối hợp cùng cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan tích cực nghiên cứu đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội để tiếp thu chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Quá trình sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015, các cơ quan chức năng đã khắc phục những sai sót về kỹ thuật, kết hợp xử lý những quy định chưa hợp lý hoặc có khả năng khó áp dụng trên thực tế nhằm có cách hiểu thống nhất BLHS năm 2015. Phạm vi sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015 liên quan đến 141 điều của Bộ luật, gồm 18 điều thuộc Phần những quy định chung và 123 điều thuộc Phần các tội phạm; trong đó có 38 điều sửa đổi về kỹ thuật, 102 điều sửa đổi về nội dung quy định trong điều luật và bãi bỏ 1 điều. Việc sửa đổi không làm ảnh hưởng đến những chính sách hình sự lớn đã được Quốc hội khóa XIII thông qua và không dẫn đến phải sửa đổi các đạo luật đang được lùi hiệu lực thi hành cùng với BLHS năm 2015. Việc sửa đổi, bổ sung BLHS năm 2015 được tiến hành cẩn trọng, kỹ càng, rà đi, soát lại nhằm bảo đảm tính thống nhất của cả Bộ luật cũng như với các đạo luật khác, góp phần đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung BLHS để phù hợp với thực tiễn

Tại hội thảo, các đại biểu đã góp ý kiến đối với nhiều quy định của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2015. Trong phần những quy định chung, các đại biểu đã góp ý về phân loại tội phạm đối với pháp nhân thương mại (khoản 2 Điều 9). Các đại biểu cho rằng cách phân loại đối với cá nhân phạm tội căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội do cá nhân thực hiện để quy định tương ứng hành vi phạm tội của pháp nhân thương mại là hợp lý. Về mở rộng trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại cần thiết bổ sung quy định pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự về Tội tài trợ khủng bố và Tội rửa tiền.

Quang cảnh buổi hội thảo

Về phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi đối với Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sửc khỏe của người khác (Điều 134), Tội hiếp dâm (Điều 141) và Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169), nhiều đại biểu đề nghị người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về 3 tội danh nêu trên, kể cả trường hợp phạm tội thuộc loại tội ít nghiêm trọng hoặc tội nghiêm trọng. Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng không xử lý hình sự đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phạm tội về 3 tội danh nêu trên khi thuộc loại tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng. Chỉ xử lý hình sự người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi về tội rất nghiêm trọng do cố ý và tội đặc biệt nghiêm trọng. Các quy định về đồng phạm (Điều 17), về xóa án tích theo quyết định của Tòa án (Điều 71), về hòa giải tại cộng đồng (Điều 94) đa số các đại biểu nhất trí với dự thảo.

Trong phần các tội phạm, các đại biểu đã đi sâu phân tích những điểm cần nghiên cứu, sửa đổi về cách tính tỷ lệ tổn thương cơ thể; quy định xác định hàm lượng chất ma túy để quy ra khối lượng hoặc thể tích; quy định số lượng, khối lượng, thể tích, giá trị đối với hàng cấm làm căn cứ định tội, định khung hình phạt… Mặt khác, phần lớn ý kiến đồng tình với việc bổ sung “hàng phạm pháp là thuốc lá điếu nhập lậu” là hàng cấm để xử lý hình sự theo Điều 190 và Điều 191.

Về Tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 192); Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193); Tội sản xuẩt, buôn bản hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 194); Tội sản xuất, buôn bản hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 195) dự thảo Luật đã được sửa đổi, bổ sung nhưng chưa chặt chẽ. Do đó các tội về sản xuất, buôn bán hàng giả cần sửa đổi, bổ sung thêm để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn hiện nay.

Về Tội gây ô nhiễm môi trường (Điều 235), đây là vấn đề được các đại biểu góp ý khá kỹ và phân tích những vấn đề còn chưa hợp lý trong việc xử lý đối với hành vi xả thải ra môi trường nước thải và hành vi xả thải ra môi trường khí thải. Mặc dù dự thảo đã sửa đổi, bổ sung quy định về mức định lượng đối với hành vi xả thải ra môi trường nhưng các chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe, vì vấn đề gây ô nhiễm môi trường sẽ ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái, chất lượng sống và sức khỏe của con người nên cần phải có quy định nghiêm khắc hơn, chi tiết hơn đối với các hành vi này.

Về Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (Điều 317), các ý kiến đều đồng tình với việc dự thảo Luật đã được sửa đổi, bổ sung theo hướng phân hóa rõ hơn các trường hợp phạm tội, bổ sung tình tiết bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm” thì sẽ xử lý hình sự. Tuy nhiên, dự thảo cũng cần bổ sung thêm các yếu tố khác như giá trị hàng hóa hoặc thu lợi bất chính hoặc gây tổn hại cho sức khỏe để phù hợp với từng hành vi phạm tội cụ thể, bảo đảm bao quát hết các tình huống có thể xảy ra và có căn cứ xử lý hình sự ngay nếu hành vi phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng…

Kết luận hội thảo, thay mặt lãnh đạo TANDTC, Phó Chánh án Nguyễn Sơn đánh giá cáo tinh thần làm việc nghiêm túc và trách nhiệm của các đại biểu. Những ý kiến góp ý và thảo luận sôi nổi đã nêu lên được các vấn đề còn vướng mắc, hạn chế của dự thảo, đồng thời gợi mở, đề xuất đối với việc nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện dự thảo Luật. Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Sơn đề nghị Vụ Pháp chế- Quản lý khoa học TANDTC tổng hợp, tiếp thu các ý kiến và làm văn bản góp ý của TANDTC gửi Ủy ban Tư pháp của Quốc hội để hoàn thiện dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS số 100/2015/QH13.