Chuyển đổi số: Bài toán khó của doanh nghiệp

Theo thống kê, cả nước ta có khoảng 870.000 doanh nghiệp đang hoạt động; hơn 26.000 hợp tác xã với tổng số 6,8 triệu thành viên, 2,5 triệu lao động và hơn 5,1 triệu hộ kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp mới chỉ ở giai đoạn đầu trong việc ứng dụng các giải pháp chuyển đổi số vào hoạt động quản trị, vận hành nội bộ.

Cụ thể, khoảng 60% doanh nghiệp sử dụng các phần mềm kế toán và hơn 200.000 doanh nghiệp sử dụng phần mềm hóa đơn điện tử. Nhìn vào thực tế, quy mô nhỏ, năng lực công nghệ hạn chế là những khó khăn chính mà doanh nghiệp đang gặp phải.

Chuyển đổi số đang được các doanh nghiệp của Việt Nam hướng tới như một chiến lược chính để cải tổ, định hình hoạt động trong thời đại mới. Nhưng hầu hết các doanh nghiệp đều đang chật vật tìm đường chuyển đổi số phù hợp.

Nhìn chung, phần lớn các cơ sở sản xuất kinh doanh chưa có nhiều kinh nghiệm về ứng dụng, khai thác công nghệ. Do đó, quyết định thực hiện chuyển đổi sẽ cần thời gian.

Sự hạn chế của doanh nghiệp xuất phát từ việc không chắc chắn về lợi nhuận đầu tư công nghệ, năng lực sử dụng công nghệ trong nội bộ còn yếu, tài chính hạn hẹp và những vướng mắc về pháp lý. Theo khảo sát của Ngân hàng Thế giới, có trên 75% doanh nghiệp nhỏ và vừa và 63% doanh nghiệp lớn của Việt Nam hiện chưa rõ lợi nhuận đầu tư công nghệ là bao nhiêu, cũng như việc đầu tư đó có phù hợp với nhu cầu của họ hay không.

Thông thường các dự án chuyển đổi số tiêu tốn rất nhiều kinh phí đầu tư, trong khi năng lực tài chính của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa còn khá hạn chế. Theo khảo sát từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) năm 2020, có đến 55,6% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho rằng chi phí ứng dụng công nghệ là hạn chế lớn nhất. Chi phí thay đổi quy trình, đào tạo nhân sự để thích ứng với quy trình mới; chi phí đầu tư cho hệ thống công nghệ thông tin như việc phải triển khai một số hệ thống công nghệ thông tin sẽ dẫn tới việc tăng đầu tư và các chi phí vận hành hệ thống.

Bên cạnh đó, hành lang chính sách, pháp luật của Nhà nước về chính phủ điện tử, các giao dịch, thủ tục hành chính trên nền tảng số vẫn đang trong quá trình hoàn thiện. Hỗ trợ từ khu vực công vẫn chỉ tập trung cho hoạt động nghiên cứu và phát triển thay vì cho nâng cấp công nghệ và thương mại hóa công nghệ.

Chuyển đổi doanh nghiệp sang mô hình kỹ thuật số có những khó khăn nhất định. Tuy vậy, nếu có sự kiên nhẫn, các doanh nghiệp hoàn toàn có thể tháo gỡ bài toán này.

Không có kế hoạch chung cho cách thực hiện chuyển đổi số doanh nghiệp. Chuyển đổi số có những ý nghĩa khác nhau đối với từng công ty, ngành công nghiệp khác nhau và dự án mà công ty, ngành đang được áp dụng. Chuyển đổi số có thể bao gồm mọi thứ từ điện toán đám mây, đến IoT và dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa. Do đó, ý tưởng chuyển đổi số của công ty này có thể đi ngược với ý tưởng của công ty khác, cả về ứng dụng và thực thi.

Rodney Zemmel, nhà lãnh đạo toàn cầu của công ty tư vấn McKinsey Digital, cho biết: "Mỗi người trong nhóm lãnh đạo cần tạo ra bản đồ số của riêng họ. Những gì doanh nghiệp đạt được trong 6 tháng hoặc 1 năm sau sẽ là nhiều dự án thử nghiệm kỹ thuật số trong toàn bộ tổ chức".

Mặc dù thay đổi có thể hấp dẫn, nhưng không phải lúc nào doanh nghiệp cũng cần phải tối ưu hóa mọi khía cạnh của doanh nghiệp cùng một lúc. Việc cố gắng làm như vậy có thể khiến các doanh nghiệp phải gánh chịu nhiều khó khăn hơn những gì họ có thể xử lý. Có nhiều quy mô khác nhau của các dự án chuyển đổi số và điều quan trọng là một công ty phải xác định chính xác những gì họ đang cố gắng tối ưu hóa và tập trung dự án cho phù hợp.